Ξηροφθαλμία: Πώς θα βρείτε τις σωστές σταγόνες για τα μάτια!

Τι είναι η ξηροφθαλμία;

Η ξηροφθαλμία είναι μια κατάσταση που οφείλεται στην ανεπαρκή λίπανση των ματιών μας από τους δακρυϊκούς αδένες. Εμφανίζεται όταν τα δάκρυα δεν παράγονται σε επαρκή ποσότητα ή είναι κακής ποιότητας (ανεπαρκής λίπανση). 

Όταν ανοιγοκλείνουμε τα μάτια μας, ένα στρώμα από δάκρυα διαχέεται σε όλο το μάτι, με αποτέλεσμα να το κρατά καθαρό και ενυδατωμένο. Αυτό το δακρυϊκό φιλμ είναι απαραίτητο για υγιή όραση και όταν η λειτουργία του διαταράσσεται μπορεί να οδηγηθούμε σε ξηροφθαλμία. Αποτελείται από τρεις στιβάδες:

• Τη λιπαρή στιβάδα
• Την υδατώδη στιβάδα
• Τη βλεννώδη στιβάδα

Το λιπαρό στρώμα έχει στόχο να διατηρήσει λεία την επιφάνεια δακρύων, καθώς και να εμποδίσει τα δάκρυα να στεγνώσουν γρήγορα.

Το υδαρές στρώμα αποτελεί το μέσο μέρος του φιλμ και μεγαλύτερο μέρος των δακρύων. Συμβάλλει στο να ξεπλένει σωματίδια που δεν ανήκουν στο μάτι.

Το στρώμα βλέννας αποτελεί το εσωτερικό μέρος του δακρυϊκού φιλμ. Συμβάλλει στην εξάπλωση της υδάτινης στιβάδας στην επιφάνεια του ματιού, διατηρώντας το με αυτόν τον τρόπο υγρό. Η βλέννα δημιουργείται στον επιπεφυκότα και παρασύρει μικρόβια και ξένα σώματα, τα οποία συνήθως αποβάλλονται με τη μορφή τσίμπλας. [1] [2] [3]

Η διαταραχή αυτού του φιλμ οδηγεί σε ξηροφθαλμία και αυτό έχει σαν επίπτωση τη δημιουργία φλεγμονής, ακόμα και βλάβης της επιφάνειας των ματιών. 

Τι προκαλεί ξηροφθαλμία;

Η ξηροφθαλμία μπορεί να οφείλεται τόσο σε ιατρικούς, όσο και σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Χαρακτηριστικές αιτίες είναι μερικές από τις ακόλουθες [3]:

• Βλεφαρίτιδα
• Κοιτάζοντας την οθόνη του υπολογιστή ή της τηλεόρασης για αρκετές ώρες μέσα στην ημέρα
• Παραμονή σε χώρο με καπνό ή ξηρό κλίμα, ή ακόμα και σε περιοχή με αέρα
• Χρήση φακών επαφής για μεγάλο διάστημα
• Εντρόπιο (όταν γυρίζουν τα βλέφαρα) ή εκτρόπιο (όταν τα βλέφαρα στρέφονται προς τα έξω)
• Διαθλαστική επέμβαση στα μάτια
• Ασθένειες όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η νόσος του θυρεοειδούς
• Λήψη αγωγής ή άλλων σκευασμάτων (π.χ. διουρητικά, αγωγές για αλλεργία, υψηλή πίεση, καούρα, άγχος κ.ά.)

Σε περίπτωση που λαμβάνετε αγωγή ή κάποιο άλλο σκεύασμα, θα πρέπει να ενημερώνεται ο οφθαλμίατρος, ώστε να μπορέσει να εντοπίσει το πραγματικό αίτιο και να αντιμετωπίσει το πρόβλημα.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας;

Χαρακτηριστικά συμπτώματα ξηροφθαλμίας είναι [1] : 

• Ξηρότητα και επώδυνη αίσθηση στα μάτια σας
• Κόκκινα και ερεθισμένα μάτια, ειδικά σε περίπτωση που βρίσκεστε σε περιβάλλον με αέρα ή καπνό τσιγάρου 
• Ευαισθησία, κυρίως στο φως
• Θολή όραση, ειδικά κατά την ανάγνωση
• Κουρασμένα μάτια
• Αντιμετωπίζετε δυσκολία κατά την οδήγηση
• Δυσκολία στην όραση, με την παράλληλη χρήση των φακών επαφής 

Πώς θα διαλέξω σταγόνες για τα μάτια;

Τα τεχνητά δάκρυα συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της ξηροφθαλμίας σε διάφορες περιπτώσεις π.χ. αλλεργίες, πολύωρη χρήση οθονών κτλ. Συνεπώς, πριν την λήψη οφθαλμικών σταγόνων θα πρέπει να αναρωτηθείτε τον λόγο για τον οποίο τις χρειάζεστε.

Γενικά, διακρίνονται σε κατηγορίες ώστε να επιλέξετε τις καταλληλότερες για εσάς:

1. Οφθαλμικές σταγόνες με συντηρητικά

Ο συγκεκριμένος τύπος μπορεί να παρατηρηθεί στην αγορά με την μορφή μπουκαλιών πολλαπλών δόσεων και περιέχει συντηρητικά ώστε να μην αναπτυχθούν βακτήρια με το άνοιγμα του. Ωστόσο, σε περίπτωση που έχετε μέτρια ή σοβαρή ξηροφθαλμία προτείνουμε να αποφύγετε την χρήση του, καθώς υπάρχει πιθανότητα να ερεθιστούν τα μάτια σας.

2. Οφθαλμικές σταγόνες χωρίς συντηρητικά

Ο συγκεκριμένος τύπος έχει λιγότερα πρόσθετα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί πιο εύκολα σε μέτρια ή σοβαρή ξηροφθαλμία, όπως είναι η ξηροφθαλμία μετά την χρήση φακών επαφής. Η χρήση τους μπορεί να πραγματοποιηθεί  έως και 4 φορές την ημέρα, καθώς χρησιμοποιούνται ως τεχνητά δάκρυα. Συνήθως, τα βρίσκουμε σαν φιαλίδια μιας δόσης (π.χ. Alcon Tears Naturale II). 

Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι με το άνοιγμα το φιαλιδίου, συνήθως οι σταγόνες ματιών διατηρούνται για 24 ώρες αναλλοίωτες. Σε αυτήν την περίπτωση προτείνεται να τοποθετούνται με το καπάκι του φιαλιδίου στο ψυγείο. Φυσικά, το χρονικό διάστημα ενδέχεται να αλλάζει, ανάλογα με την τεχνολογία του κάθε προϊόντος, γι΄ αυτό και διαβάζουμε προσεκτικά τις ενδείξεις για σωστή φύλαξη.

3. Τζελ ή αλοιφές

Η μορφή τους είναι πιο παχύρρευστη και κρατούν τα μάτια ενυδατωμένα για περισσότερη ώρα. Μπορείτε να τις εντοπίσετε με ή χωρίς συντηρητικά. Λόγω της υφής τους υπάρχει η πιθανότητα να θολώσει η όραση κατά την χρήση τους, γι’ αυτό και προτείνουμε να τις χρησιμοποιήσετε πριν τον ύπνο, ειδικά εάν στο πρωινό σας ξύπνημα αντιμετωπίζετε έντονη ξηροφθαλμία. (Παράδειγμα: Intermed Optofresh Retino με Βιταμίνη Α).

Πολύ σημαντικό κριτήριο είναι επίσης τα συμπτώματα που αντιμετωπίζετε. Έτσι:

• Για ξηρά μάτια

Προτείνονται λιπαντικές οφθαλμικές σταγόνες ή αλλιώς τεχνητά δάκρυα που συμβάλλουν στην προσωρινή ανακούφιση από την καταπόνηση των ματιών. Συνήθως περιέχουν υαλουρονικό οξύ (π.χ. Thealoz Duo)

• Για κόκκινα μάτια

Υπάρχουν αποσυμφορητικές οφθαλμικές σταγόνες (anti-redness drops), που περιέχουν κάποιο αγγειοσυσταλτικό – αυτό έχει ως κύρια δράση του να συρρικνώνει τα μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία στο λευκό μέρος των ματιών, κάνοντας την ερυθρότητα να φεύγει. Ωστόσο, ενδείκνυνται μόνο για λίγες μέρες, καθώς η περαιτέρω χρήση μπορεί να εντείνει τον ερεθισμό, ενώ είναι πιθανό ακόμα και να συνηθίσει το μάτι και να κοκκινίζει με τη διακοπή χρήσης αυτών των σταγόνων. Εναλλακτικά, μπορείτε να δοκιμάσετε σταγόνες για αλλεργίες.[4]

• Για αλλεργία στα μάτια

Προτείνονται οφθαλμικές σταγόνες με αντιισταμινικές ιδιότητες για ανακούφιση από κνησμό ή πρήξιμο (π.χ. Intermed Optofresh Ecto Eye Drops). Για περιπτώσεις μόλυνσης των ματιών ή επιπεφυκίτιδας χορηγείτε από τον οφθαλμίατρο κάποιο εξειδικευμένο κολλύριο ματιών. [2] [5] [5] 

• Για μικροτραυματισμούς

Εάν το πρόβλημα οφείλεται σε κάποιο τραύμα, αναζητήστε εξειδικευμένο προϊόν που να συμβάλλει στην επούλωση και στην ταχύτερη αποκατάσταση του επιθηλίου του κερατοειδούς (π.χ. Bausch & Lomb Recugel Eye Gel)

Υπάρχουν γιατροσόφια για ξηροφθαλμία;

Σπιτικές θεραπείες για την αντιμετώπιση της ξηροφθαλμίας υπάρχουν, ώστε να μειώσετε κατά ένα τρόπο τα ερεθιστικά συμπτώματα που την συνοδεύουν.

1. Ζεστές κομπρέσες

Τα δάκρυα αποτελούνται κατά βάση από βλέννα, λιπαρά και νερό. Συνεπώς, τα φλεγμονώδη βλέφαρα, μπορεί να εμποδίζουν την παραγωγή ελαίου κατά μήκος του βλεφάρου και να οδηγήσουν σε ξηροφθαλμία. Βρέξτε ένα καθαρό πανί με ζεστό νερό και τοποθετήστε το πάνω από το κλειστό μάτι σας, για τουλάχιστον ένα λεπτό. Χρειάζεται να βρέχετε συχνά το πανί ώστε να το διατηρείται ζεστό. Χρησιμοποιήστε τη συγκεκριμένη μέθοδο καθημερινά μέχρι να παρατηρήσετε ότι η φλεγμονή μειώνεται. 

2. Καλό πλύσιμο βλεφάρων

Ο καλός καθαρισμός των βλεφάρων, καθώς και περιμετρικά της περιοχής, μπορεί να συμβάλλει στην αποφυγή ερεθισμών, αλλά και φλεγμονής. Αρκεί, να χρησιμοποιήσετε κάποιο βρεφικό σαμπουάν ή ήπιο σαπούνι πραγματοποιώντας απαλό μασάζ, στην περιοχή των βλεφαρίδων σας, έχοντας κλειστά τα μάτια. Εναλλακτικά, υπάρχουν αποστειρωμένα μαντηλάκια ματιών που καθαρίζουν αποτελεσματικά, χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος επιμόλυνσης.

3. Κλείστε πιο συχνά τα μάτια σας

Συμβαίνει πολλές φορές, κοιτώντας μια οθόνη για πολύ ώρα να δημιουργηθεί ξηροφθαλμία. Ωστόσο, αν ακολουθήσετε τον κανόνα 20/20, δηλαδή, κάθε 20 λεπτά να κλείνετε τα μάτια σας για 20 δευτερόλεπτα, μπορεί να συμβάλλει στην καθυστέρηση ή αποφυγή της ξηροφθαλμίας. 

4.Καταναλώστε λιπαρά ψάρια

Καταναλώστε συχνά ψάρια, τα οποία είναι πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, όπως είναι ο σολομός, ο τόνος, το σκουμπρί ή η σαρδέλα. Έρευνες έχουν δείξει, ότι η κατανάλωση ωμέγα-3 βοηθά τους αδένες σε εκείνη την περιοχή να λειτουργήσουν καλύτερα, μειώνοντας πιθανόν ερεθισμό. Τρόφιμα πλούσια σε καλά λιπαρά είναι επίσης τα καρύδια, τα φυτικά έλαια, ο λιναρόσπορος. Μπορεί ωστόσο, να ληφθεί και συμπλήρωμα διατροφής με Ωμέγα-3. Σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν καταναλώνετε κάποια παράλληλη αγωγή.

5. Μείνετε ενυδατωμένοι

Το νερό, όπως γνωρίζουμε βοηθάει γενικότερα στην υγεία. Κάθε μέρος του σώματος μας έχει ανάγκη από νερό, το ίδιο και τα μάτια μας. Αν νιώσετε αίσθημα δίψας πιθανώς να υπάρχει ήδη μια ήπια αφυδάτωση στον οργανισμό σας, οπότε προσπαθήστε να την αποτρέψετε. Μπορείτε να βάλετε ως στόχο τα 8-10 ποτήρια την ημέρα, ή ακόμα και να καταναλώσετε τρόφιμα πλούσια σε νερό, όπως είναι το αγγούρι και το μαρούλι.

6. Φορέστε γυαλιά ηλίου

Με την χρήση γυαλιών ηλίου προστατεύετε τα μάτια σας, από τον αέρα που οδηγεί σε πιο γρήγορη ξηροφθαλμία.

7. Χρησιμοποιήστε υγραντήρα

Η συγκεκριμένη συσκευή θα προσθέσει υγρασία στον χώρο σας και θα αποβάλλει μεγάλη ποσότητα ξηρού αέρα. [7] 

Ξηροφθαλμία και διατροφή

Υπάρχουν τροφές οι οποίες συμβάλλουν σε μια υγιή όραση και μπορούν να παίξουν ουσιαστικό ρόλο. Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνες και μέταλλα μπορούν να ανακουφίσουν τα μάτια σας από συμπτώματα που σας καταπονούν. Μερικά από τα τρόφιμα που θα βοηθήσουν στο να έχετε υγιή μάτια είναι τα εξής:

• Λαχανικά

Πολλά λαχανικά είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, όπως η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη, τα οποία βοηθούν στην προστασία των ματιών σας από το βλαβερό φως. Πηγές πλούσια σε αντιοξειδωτικά είναι τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά όπως το μπρόκολο και τα λαχανάκια βρυξελλών. Επίσης, τρόφιμα που περιέχουν β-καροτίνη, όπως τα καρότα και οι γλυκοπατάτες είναι πολύ καλές επιλογές για να συμβάλλουν σε μια υγιή όραση.

• Φρούτα

Όπως τα λαχανικά, έτσι και τα φρούτα, είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά και βιταμίνες. Για παράδειγμα τα βατόμουρα, περιέχουν ανθοκυανίνη που προσφέρει προστασία ακόμα και βελτίωση των ματιών σας. Η βιταμίνη C, που περιέχεται στα εσπεριδοειδή, όπως είναι τα πορτοκάλια και τα γκρέιπφρουτ, είναι μια ακόμη επιλογή αντιοξειδωτικών. Ακόμη, το μύρτιλο που συμβάλλει στην καταπολέμηση ελεύθερων ριζών, καθώς είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά. 

• Βότανα

Το Ginkgo biloba  αυξάνει τη ροή του αίματος και καταπολεμά τις ελεύθερες ρίζες. Βότανο όπως το Aspalathus, έχει επίσης αντιοξειδωτικά οφέλη και βοηθάει τόσο στην υγεία των ματιών, όσο και στο ανοσοποιητικό σύστημα. 

Το Passionflower (πασιφλόρα) συμβάλλει στη χαλάρωση των τριχοειδών αγγείων γύρω από το βολβό του ματιού και έχει σαν αποτέλεσμα να τα καταπραΰνει. Το εκχύλισμα σταφυλιού Mahonia χρησιμοποιείται συχνά για την προστασία των ματιών από την ηλιακή ακτινοβολία που προκαλείται από τις ακτίνες UV.

• Ψάρια & κρέας

Όπως αναφέραμε και πρωτύτερα, τα ωμέγα-3 παίζουν καθοριστικό ρόλο στην μείωση της φλεγμονής. Συμπεριλαμβανομένου και της βιταμίνης D που περιέχουν τα λιπαρά ψάρια φαίνεται μέσα από έρευνες να συμβάλλουν στην πρόληψη της ωχράς κηλίδας.

Όσον αφορά τα κρέατα, όπως το άπαχο βοδινό ή το συκώτι, περιέχουν βιταμίνη Α και αποτελούν πολύ καλές πηγές ψευδαργύρου, τα οποία με την σειρά τους, συμβάλλουν σε μια υγιή όραση.

• Γαλακτοκομικά προϊόντα

Το γάλα και το γιαούρτι αποτελούν πηγές βιταμίνης Α και ψευδαργύρου, ενώ τα αυγά περιέχουν λουτεΐνη και ζεαξανθίνη.

• Σνακ

Τρόφιμα που μπορούν να χαρακτηριστούν ως σνακ, όπως είναι οι ξηροί καρποί, αποτελούν πηγές ωμέγα-3 λιπαρών οξέων (π.χ. τα καρύδια,), ενώ πολλοί εξ αυτών περιέχουν βιταμίνη Ε όπως για παράδειγμα τα αμύγδαλα και οι ηλιόσποροι.

• Ροφήματα

Ροφήματα όπως το τσάι, αποτελεί αντιοξειδωτικό ρόφημα καθώς είναι πλούσιο σε κατεχίνες, οι οποίες έχουν και αντιφλεγμονώδη δράση. [8] [9] [10] [11]

Πότε να δείτε το γιατρό

Σε περίπτωση που παρατηρήσετε ότι οι οφθαλμικές σταγόνες δεν σας προσφέρουν ανακούφιση, τότε χρειάζεται να επισκεφτείτε τον γιατρό σας. Ενδεχομένως να σας συστήσει κάποια αγωγή. 

Η ξηροφθαλμία είναι συνήθως προσωρινή ή επίπτωση της γήρανσης σε πολλές περιπτώσεις. Ωστόσο, αν το πρόβλημα είναι έντονο ή διαρκεί για πολλές μέρες, συμβουλευτείτε τον οφθαλμίατρό σας. [6]

Στο Vita4you.gr θα βρείτε μεγάλη ποικιλία σε οφθαλμικές σταγόνες & δάκρυα.