Μάθε τα πάντα για τη σπιρουλίνα!

Τι είναι η σπιρουλίνα;

Η σπιρουλίνα είναι ένας μικροσκοπικός οργανισμός γαλαζοπράσινου χρώματος, ένα κυανοβακτήριο που αναπτύσσεται τόσο σε γλυκό όσο και σε αλμυρό νερό. Ταξινομείται στα μικροφύκη (μικροάλγη) -τα φύκη χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, στα μικροφύκη και στα μακροφύκη, με κριτήριο το μέγεθός τους.

Στα μικροφύκη ανήκουν τα κυανοβακτήρια -παλαιότερα ονομάζονταν κυανοφύκη- των οποίων το κύτταρό τους έχει ιδιότητες τόσο φυτικού όσο και βακτηριακού κυττάρου. Μπορούν να παράγουν ενέργεια από το φως του ήλιου μέσω φωτοσύνθεσης και θεωρούνται οι πρώτοι φωτοσυνθετικοί οργανισμοί που εμφανίστηκαν στη Γη. Το χρώμα τους είναι γαλαζοπράσινο επειδή διαθέτουν τόσο τη χρωστική ουσία φυκοκυανίνη όσο και τη χλωροφύλλη.

Η σπιρουλίνα ονομάστηκε έτσι από το σπειροειδές σχήμα της. Στην εμπορική χρήση, η ονομασία spirulina αναφέρεται στην αποξηραμένη βιομάζα του κυανοβακτηρίου. Γνωστότερα είδη είναι η Spirulina maxima και η Spirulina platensis. Διατίθεται στο εμπόριο κυρίως ως σκόνη, χάπι ή σιρόπι. Καταναλωνόταν από τους αρχαίους Αζτέκους αλλά έγινε ξανά δημοφιλής όταν η NASA πρότεινε να αναπτυχθεί στο διάστημα για χρήση από αστροναύτες. Μια τυπική δοσολογία είναι 1-3 γραμμάρια, αλλά δόσεις έως και 10 γραμμάρια την ημέρα έχουν χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά.

Η σπιρουλίνα καλλιεργείται σε πολλά μέρη του κόσμου μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα (Nιγρίτα Σερρών). Συνήθως καλλιεργείται σε πολύ καθαρές δεξαμενές, με σύγχρονες τεχνολογικές μεθόδους, χωρίς λιπάσματα, εντομοκτόνα και συντηρητικά. Κάποιες εταιρείες την παράγουν απευθείας σε φυσικές λίμνες.

Θρεπτικά συστατικά και ιδιότητες

Πρόκειται για την πιο θρεπτική τροφή στον πλανήτη. Αποτελεί την πλουσιότερη «πράσινη τροφή» σε πρωτεΐνη με περιεκτικότητα 55-70% ενώ περιέχει λίγες θερμίδες. Μια κουταλιά της σούπας (7 γρ.) αποξηραμένης σκόνης παρέχει 20 θερμίδες και τα παρακάτω θρεπτικά συστατικά:

• Πρωτεΐνη: 4 γραμμάρια
• Υδατάνθρακες: 1,7 γραμμάρια
• Βιταμίνη Β1: 11% της ΣΗΠ (Συνιστώμενη Ημερήσια Παροχή)
• Βιταμίνη Β2: 15% της ΣΗΠ
• Βιταμίνη Β3: 4% της ΣΗΠ
• Χαλκό: 21% της ΣΗΠ
• Σίδηρο: 11% της ΣΗΠ

Η σπιρουλίνα είναι καλή πηγή βιταμίνης Ε. Περιέχει επίσης υψηλές ποσότητες β-καροτενίου σε διαφορετικές μοριακές μορφές και το οποίο είναι πιο εύκολα απορροφήσιμο από το β-καροτένιο του μπρόκολου ή του καρότου. Είναι 25 φορές πλουσιότερη σε σχέση με τα ωμά καρότα -το βήτα καροτένιο είναι μη τοξικό, ακόμη και σε μεγάλες ποσότητες.

Μερικές φορές λέγεται ότι η σπιρουλίνα περιέχει βιταμίνη Β12, αλλά αυτή η μορφή δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματική στον άνθρωπο [1].

Tα κύρια αντιοξειδωτικά στοιχεία της σπιρουλίνας είναι: φυκοκυανίνη, σπιρουλάνη, β-καροτένιο και ορισμένες πολυφαινόλες.

Ενώ απαιτείται περισσότερη έρευνα σχετικά με τους ισχυρισμούς υγείας και τις ιδιότητες, η σπιρουλίνα είναι ένα από τα πιο γνωστά superfoods. Εκτός από τα πολλά θρεπτικά συστατικά που έχει, μπορεί να βελτιώσει τα επίπεδα λιπιδίων στο αίμα, να καταστέλλει την οξείδωση και μειώσει το σάκχαρο του αίματος. Ακολουθούν παρακάτω τα κύρια ευρήματα της επιστημονικής έρευνας.

Πού βοηθάει η σπιρουλίνα;

Μπορεί να μειώσει τα επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων

Η σπιρουλίνα μπορεί να μειώσει την ολική χοληστερόλη, την «κακή» LDL-χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια, ενώ αυξάνει την «καλή» HDL-χοληστερόλη.

Σε μια μελέτη που περιέλαβε 25 άτομα με διαβήτη τύπου 2, δύο γραμμάρια σπιρουλίνας την ημέρα βελτίωσαν σημαντικά το προφίλ λιπιδίων στο αίμα [2]. Μια ελληνική μελέτη που περιέλαβε 52 άτομα από την Κρήτη με υψηλή χοληστερόλη διαπίστωσε ότι 1 γρ. σπιρουλίνας ελληνικής παραγωγής την ημέρα μείωσε τα τριγλυκερίδια κατά 16,3% και την «κακή» LDL-χοληστερόλη κατά 10,1% μετά από τρεις μήνες [3]. Άλλες μελέτες έχουν βρει ευνοϊκά αποτελέσματα με υψηλότερη δοσολογία (4,5-8 γρ. την ημέρα).

Έχει ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες

Η σπιρουλίνα είναι μια καλή πηγή αντιοξειδωτικών. Η φυκοκυανίνη μπορεί να καταπολεμήσει τις ελεύθερες ρίζες και να εμποδίσει την παραγωγή μορίων φλεγμονώδους σηματοδότησης, παρέχοντας αντιοξειδωτικά και αντιφλεγμονώδη αποτελέσματα [4].

Οι λιπαρές δομές του σώματος είναι ευαίσθητες σε οξειδωτικές βλάβες, κάτι που είναι γνωστό ως υπεροξείδωση των λιπιδίων και θεωρείται παράγοντας ασθενειών [5]. Για παράδειγμα, ένα από τα βασικά βήματα για την ανάπτυξη της αθηροσκλήρωσης είναι η οξείδωση της LDL-χοληστερόλης [6]. Είναι ενδιαφέρον ότι τα αντιοξειδωτικά της σπιρουλίνας είναι αποτελεσματικά στη μείωση της υπεροξείδωσης των λιπιδίων. Σε μια μελέτη με 37 διαβητικούς τύπου 2, μια δοσολογία 2,8 γρ. την ημέρα μείωσε σημαντικά τους δείκτες οξειδωτικής βλάβης. Αυξήθηκαν επίσης τα επίπεδα των αντιοξειδωτικών ενζύμων στο αίμα.

Βελτιώνει τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας

Η αλλεργική ρινίτιδα χαρακτηρίζεται από φλεγμονή στις ρινικές οδούς. Προκαλείται από περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα, όπως είναι π.χ. η γύρη των φυτών. Η σπιρουλίνα είναι μια δημοφιλής εναλλακτική θεραπεία για τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας. Σε μια μελέτη 127 ατόμων με αλλεργική ρινίτιδα, 2 γρ. την ημέρα μείωσαν σημαντικά τα συμπτώματα όπως είναι η ρινική καταρροή, το φτέρνισμα, η ρινική συμφόρηση και η φαγούρα [7].

Μπορεί να βοηθήσει στην αναιμία

Η αναιμία είναι αρκετά συχνή στους ηλικιωμένους, οδηγώντας σε αδυναμία και κόπωση. Χαρακτηρίζεται από μείωση της αιμοσφαιρίνης ή των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Η σπιρουλίνα μπορεί να βοηθήσει γιατί αποτελεί μια πολύ πηγή οργανικού σιδήρου. Είναι 58 φορές πιο πλούσια σε σχέση με το ωμό σπανάκι και 28 φορές πιο πλούσια σε σχέση με το ωμό βοδινό συκώτι.

Σε μια μελέτη σε 40 αναιμικούς ηλικιωμένους, τα συμπληρώματα σπιρουλίνας αύξησαν την περιεκτικότητα των ερυθρών αιμοσφαιρίων σε αιμοσφαιρίνη και βελτίωσαν την ανοσολογική λειτουργία [8].

Μπορεί να βελτιώσει τη μυϊκή δύναμη και την αντοχή

Η οξειδωτική βλάβη που προκαλείται από την άσκηση συμβάλλει στην κόπωση των μυών. Ορισμένες φυτικές τροφές έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες που μπορούν να βοηθήσουν τους αθλητές και τα σωματικά ενεργά άτομα να ελαχιστοποιήσουν αυτή τη ζημιά. Η σπιρουλίνα φαίνεται ευεργετική, καθώς η έρευνα έδειξε βελτιωμένη μυϊκή δύναμη και αντοχή. Σε μια μελέτη, η σπιρουλίνα αύξησε την αντοχή, αυξάνοντας σημαντικά το χρόνο που χρειάστηκε για να αισθανθούν οι άνθρωποι κουρασμένοι [9].

Μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα

Μελέτες σε ζώα έχουν συνδέσει τη σπιρουλίνα με χαμηλότερα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, έχει ξεπεράσει σε αποτελεσματικότητα ακόμα και δημοφιλείς θεραπείες για τον διαβήτη. Υπάρχουν επίσης κάποιες ενδείξεις ότι η σπιρουλίνα μπορεί να είναι αποτελεσματική στον άνθρωπο.

Σε μια δίμηνη μελέτη σε 25 άτομα με διαβήτη τύπου 2, μια δοσολογία 2,2 γρ. σπιρουλίνας την ημέρα οδήγησε σε εντυπωσιακή μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα [2]. Η τιμή της HbA1c, που αποτελεί ένα δείκτη για τα μακροχρόνια επίπεδα σακχάρου στο αίμα, μειώθηκε από 9% σε 8%, το οποίο είναι σημαντικό. Μελέτες εκτιμούν ότι μια μείωση κατά 1 ποσοστιαία μονάδα σε αυτόν τον δείκτη μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο θανάτου που σχετίζεται με το διαβήτη κατά 21%.

Πιθανές παρενέργειες

Η σπιρουλίνα που συλλέγεται στην άγρια φύση ενέχει κινδύνους επιμόλυνσης. Τα φύκια μπορεί να έχουν τοξίνες εάν αναπτύσσονται σε νερό που είναι μολυσμένο με βαρέα μέταλλα.

Επίσης, μπορεί να έχουν μικροκυστίνες, μεταβολίτες που παράγονται από τα κυανοβακτήρια και δρουν ως ηπατοτοξίνες στα ζώα [10]. Πρόκειται για έναν αμυντικό μηχανισμό κατά των αρπακτικών. Όταν καταναλώνονται σε υψηλές ποσότητες, οι μικροκυστίνες είναι τοξικές για το συκώτι.

Είναι επίσης πιθανό, ειδικά σε κάποιον που την καταναλώνει για πρώτη φορά, να εμφανιστούν συμπτώματα, όπως πονοκέφαλος, ναυτία, ζαλάδα, τυμπανισμός. Ωστόσο, οι περισσότεροι δεν αντιμετωπίζουν κάποια ενόχληση από τη λήψη της. Ακόμα, άτομα με υπερθυρεοειδισμό μπορεί να δουν τα συμπτώματά τους να χειροτερεύουν μιας και είναι πλούσια πηγή ιωδίου.

Η σπιρουλίνα που αναπτύσσεται σε ελεγχόμενα περιβάλλοντα είναι χαμηλή σε μικροκυστίνες, καθώς οι επιστήμονες έχουν αναπτύξει μεθόδους για την απομάκρυνσής τους. Είναι όμως σημαντικό να αγοράζετε σπιρουλίνα από μια αξιόπιστη εταιρεία.

Στο Vita4you.gr θα βρείτε μεγάλη ποικιλία συμπληρωμάτων σπιρουλίνας!

Παραπομπές

1. The evidence that pseudovitamin B(12) is biologically active in mammals is still lacking – a comment on Molina et al.’s (2009) experimental design.
2. Role of Spirulina in the Control of Glycemia and Lipidemia in Type 2 Diabetes Mellitus.
3. The hypolipidaemic effects of Spirulina (Arthrospira platensis) supplementation in a Cretan population: a prospective study.
4. C-phycocyanin confers protection against oxalate-mediated oxidative stress and mitochondrial dysfunctions in MDCK cells.
5. Oxidative stress and its significant roles in neurodegenerative diseases and cancer.
6. Circulating oxidized LDL: a biomarker and a pathogenic factor.
7. The effects of spirulina on allergic rhinitis.
8. The effects of Spirulina on anemia and immune function in senior citizens.
9. Ergogenic and antioxidant effects of spirulina supplementation in humans.