Κατάκλιση: τι είναι, αίτια & αντιμετώπιση

Τα έλκη κατάκλισης είναι πολλές φορές συνυφασμένα με τη φροντίδα που λαμβάνει ένα άτομο περιορισμένης κινητικότητας. Εάν μια κατάκλιση αφεθεί, μπορεί να αποβεί μια ιδιαίτερα επικίνδυνη κατάσταση για την υγεία. Ωστόσο, με τους κατάλληλους χειρισμούς, μπορεί να προληφθεί ακόμα και να αντιμετωπιστεί εάν δράσουμε εγκαίρως.

Τι είναι η κατάκλιση;

Κατάκλιση ονομάζεται η κατάσταση υγείας κατά την οποία τόσο το δέρμα, όσο και οι ιστοί κάτω από αυτό νεκρώνονται, εξαιτίας παρατεταμένης πίεσης που ασκείται σε αυτό το σημείο του δέρματος. 

Συγκεκριμένα, επηρεάζει ανθρώπους με μειωμένη δύναμη και κινητικότητα. Κάποιες φορές ασκείται συνεχής πίεση στο δέρμα στις περιοχές όπου υπάρχουν οστικές προεξοχές, όπως:

• τα ισχία, 
• το ιερό οστό (κόκκυγας)
• οι αστράγαλοι
• οι φτέρνες
• οι αγκώνες 
• και οι ωμοπλάτες

Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε:

• ισχαιμία
• οίδημα 
• φλεγμονή 
• ακόμα και νέκρωση των ιστών 

Ως αποτέλεσμα έχουμε τη δημιουργία ελκών και “ανοιγμάτων” στη συγκεκριμένη περιοχή. 

Ποια είναι τα στάδια της κατάκλισης;

Τα έλκη κατάκλισης γενικά εμφανίζονται σε στάδια. Αυτό είναι κάτι το οποίο μπορεί να “εκμεταλλευτεί” ο θεράπον ιατρός, ώστε να προβεί στη σωστή και πάνω απ’ όλα έγκαιρη διάγνωση. [2]

Στάδιο 1

Το δέρμα αρχίζει να αποχρωματίζεται. Σε ανοιχτόχρωμες επιδερμίδες εμφανίζεται μια κοκκινωπή απόχρωση. Ο αποχρωματισμός μπορεί να διαφέρει από μπλε έως μωβ ανάλογα με το χρωματικό τόνο της επιδερμίδας.

Σε αυτό το στάδιο, ενδέχεται να παρουσιαστεί:

• φαγούρα
• πόνος
• οίδημα
• αίσθημα θερμότητας κατά την αφή του πάσχοντος σημείου

Στάδιο 2

Εμφανίζεται μια πληγή η οποία μπορεί να μοιάζει με φουσκάλα γεμάτη πύον. Επηρεάζει το πρώτο (επιδερμίδα) και πιθανώς το δεύτερο (χόριο) στρώμα του δέρματος.

Σε αυτό το στάδιο, ο πόνος είναι πιο έντονος και το γύρω δέρμα τείνει να αποχρωματίζεται.

Στάδιο 3

Το έλκος, πλέον, είναι τόσο βαθύ, όπου γίνονται ορατά οστά και τένοντες.

Η πληγή μοιάζει με “κρατήρα” και αφήνει μια δυσάρεστη οσμή.

Στάδιο 4

Το έλκος είναι ιδιαίτερα βαθύ, προσβάλλονται κατώτεροι ιστοί (όπως τα οστά), και επέρχεται η νέκρωση.

Ποια είναι η θεραπεία για κατάκλιση;

Όταν το έλκος βρίσκεται στο Στάδιο 1 ή 2 είναι αρκετά πιο διαχειρίσιμο όσον αφορά τη θεραπεία του. Αντιθέτως, έλκη κατάκλισης Σταδίου 3 και 4 απαιτούν εξειδικευμένη ιατρική μεταχείριση.

Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένοι τρόποι που εάν εφαρμοστούν εγκαίρως μπορούν να προλάβουν την εξέλιξη μιας κατάκλισης. Συγκεκριμένα: [3]

• Φροντίστε να διατηρείτε το μέρος της πληγής καθαρό. Μπορείτε να ξεπλύνετε με ήπια καθαριστικά, όπως το πράσινο σαπούνι ή ακόμα και με φυσιολογικό ορό.
• Καλύψτε την πληγή με ειδικές γάζες και επιθέματα για κατάκλιση τα οποία προστατεύουν και επιτρέπουν στο δέρμα να αναπνέει. Αυτές περιλαμβάνουν γέλη με βάση το νερό (υδρογέλη), υδροκολλοειδή, αλγινικά (φύκια) και επιδέσμους αφρού.
• Προσπαθήστε να φέρετε τον ασθενή σε τέτοια θέση ώστε να μην πιέζει την πάσχουσα περιοχή.

Φυσικά, για πιο βαθιές πληγές κατάκλισης, προτείνονται πιο δραστικά μέτρα, όπως:

• αφαίρεση του νεκρού δέρματος
• χορήγηση αντιβιοτικής και παυσίπονης θεραπείας.
• Μεταμόσχευση υγιούς δέρματος στην περιοχή του τραύματος (δερματικά μοσχεύματα)
• Θεραπεία τραύματος με τη βοήθεια αρνητικής πίεσης.

Αξίζει να σημειωθεί πως σε προχωρημένα έλκη, η διαχείριση πραγματοποιείται μόνο από καταρτισμένο υγειονομικό προσωπικό.

Ποια είναι η καλύτερη κρέμα για κατάκλιση;

Σε περιπτώσεις κατακλίσεων προτείνονται ειδικές κρέμες, οι οποίες παρέχουν εξαιρετική ενυδατική δράση, ενώ παράλληλα συμβάλλουν στην επούλωση της επιδερμίδας. Συστατικά που συχνά περιέχουν είναι:

• υαλουρονικό οξύ
• οξείδιο του ψευδαργύρου
• φυτικά έλαια (π.χ. βούτυρο καριτέ, ηλιέλαιο, έλαιο αβοκάντο κ.ά.)
• βότανα όπως αλόη βέρα, χαμομήλι, σπαθόχορτο
• μέλι ιατρικού τύπου
• λανολίνη
• αλλαντοΐνη
• γλυκερίνη

Συμβουλευτείτε το γιατρό σας σχετικά με το πόσο συχνά χρειάζεται η εφαρμογή της, καθώς έχει να κάνει με την περιοχή όπου εμφανίζεται και με το στάδιο εξέλιξής της.

Τι επιπλοκές μπορεί να υπάρξουν;

Οι κατακλίσεις αυξάνουν τον κίνδυνο για δυνητικά απειλητικές για τη ζωή βακτηριακές λοιμώξεις, όπως η σηψαιμία.

Μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν φλεβοκομβικές οδούς, οι οποίες είναι δίοδοι που συνδέουν τον τραυματισμένο εξωτερικό ιστό με δομές πιο βαθιά στο σώμα σας. Ανάλογα με τη σύνδεση που επιτυγχάνεται, μπορεί να αναπτυχθεί:[4]

• Βακτηριαιμία, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε βακτηριακή μηνιγγίτιδα ή ενδοκαρδίτιδα.
• Λοιμώξεις των οστών (οστεομυελίτιδα) ή λοιμώξεις των αρθρώσεων (σηπτική αρθρίτιδα).
• Λοιμώξεις από στρεπτόκοκκο ομάδας Α, που κυμαίνονται από κυτταρίτιδα έως νεκρωτική απονευρωσίτιδα (σαρκοφάγος νόσος).

Ποιοι βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο;

Άτομα επιρρεπή στην εμφάνιση έλκους κατάκλισης είναι:[5]

• Ηλικιωμένοι με περιορισμένη δυνατότητα κινήσεων
• Ασθενείς με παρατεταμένη νοσηλεία
• Άτομα καθηλωμένα σε κρεβάτι ή αναπηρικό αμαξίδιο (λόγω νευρολογικής βλάβης)
• Ασθενείς με πολλαπλά κατάγματα
• Παχύσαρκα άτομα με περιορισμένη κινητικότητα. Αξίζει να σημειωθεί πως και ο υποσιτισμός, η διατροφική ανεπάρκεια και η αφυδάτωση αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης κατακλίσεων
• Ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια και άλλες χρόνιες καρδιακές παθήσεις με κακή κυκλοφορία του αίματος
• Άτομα με χρόνιες ασθένειες, οι οποίες κάνουν το δέρμα πιο εύθραυστο (Διαβήτης, Σκλήρυνση Κατά Πλάκας).

Πώς θα προλάβετε τις κατακλίσεις;

Μπορεί να είναι δύσκολο να αποτρέψετε πλήρως τα έλκη κατάκλισης, αλλά υπάρχουν ορισμένα πράγματα που μπορείτε να κάνετε, ώστε να ελαχιστοποιήσετε τον κίνδυνο εμφάνισής τους.

Αυτά περιλαμβάνουν:[6]

• Τακτική αλλαγή της θέσης. Φροντίστε με τη βοήθεια κάποιου ακόμα ατόμου να αλλάζετε συνεχώς θέση στον ασθενή.
• Ελέγχετε το δέρμα για πρώιμα σημάδια ελκών.
• Φροντίστε ο ασθενής να ακολουθεί μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή που περιέχει αρκετή πρωτεΐνη και μια καλή ποικιλία βιταμινών και μετάλλων.
• Αποφυγή καπνίσματος. Το κάπνισμα προκαλεί προβλήματα στην κυκλοφορία του αίματος και αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης ελκών κατάκλισης.
• Χρησιμοποιήστε ένα στρώμα (αέρα) για κατάκλιση. Η λειτουργία του βασίζεται στις απαλές κινήσεις μασάζ που προκαλεί στο σώμα του ασθενούς, χωρίς να δημιουργεί ενόχληση ή πόνο. Με αυτόν τον τρόπο, βελτιώνει την οξυγόνωση και την κυκλοφορία του αίματος στο σώμα του ασθενούς, προλαμβάνοντας την εμφάνιση κατάκλισης.
• Δοκιμάστε ένα μαξιλάρι για κατάκλιση. Ανάλογα με την περιοχή του προβλήματος θα βρείτε και το αντίστοιχο προϊόν.

Ωστόσο, εάν ο ασθενής βρίσκεται σε νοσοκομείο ή οίκο φροντίδας, η ομάδα υγειονομικής περίθαλψης θα γνωρίζει τον κίνδυνο εμφάνισης ελκών κατάκλισης και θα πραγματοποιεί συνεχώς αξιολόγηση κινδύνου, λαμβάνοντας πάντα τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης.

Συμπέρασμα

Τα έλκη κατάκλισης αποτελούν μια κατάσταση, η οποία εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως μπορεί να αποβεί αρκετά επικίνδυνη έως και θανατηφόρα. Απαιτείται σχολαστική φροντίδα του ασθενή και συνεχής παρακολούθηση και αξιολόγηση των σημείων πίεσης. 

Όπως στις περισσότερες περιπτώσεις, η πρόληψη αποτελεί την καλύτερη θεραπεία και των ελκών κατάκλισης. 

Στο vita4you.gr θα βρείτε τεράστια ποικιλία σε προϊόντα για κατάκλιση.