Δυσμηνόρροια: τι είναι, συμπτώματα & αντιμετώπιση

Τι είναι η δυσμηνόρροια;

Ως δυσμηνόρροια χαρακτηρίζεται ο πολύ έντονος πόνος που βιώνουν οι γυναίκες κατά τις πρώτες ημέρες της περιόδου – κυρίως στην κάτω κοιλιακή χώρα και στη μέση – ενώ μπορεί να συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα.

Αποτελεί αρκετά συχνό φαινόμενο που αφορά περίπου τις μισές γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, με το ⅓ των γυναικών να δηλώνουν πως επηρεάζεται σημαντικά η καθημερινότητά τους σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο.

Συμπτώματα

Τα πιο κοινά συμπτώματα που εμφανίζονται στη δυσμηνόρροια είναι τα παρακάτω:

• Κοιλιακός πόνος (πόνος κυρίως στο κάτω μέρος της κοιλιάς)
• Πόνος στο στήθος
• Πόνος στην πλάτη και τους μηρούς
• Πονοκέφαλος
• Φούσκωμα (πρήξιμο)
• Συναισθηματικές διαταραχές (π.χ. νευρικότητα)
• Ναυτία και εμετός
• Ζάλη (ακόμη και λιποθυμία)
• Αίσθημα κούρασης
• Διάρροια

Όπως είναι φυσικό, η ένταση, η διάρκεια αλλά και το είδος των συμπτωμάτων διαφέρει ανά περίπτωση και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αιτία που την προκαλεί (π.χ. ινομυώματα, ενδομητρίωση).

Αίτια

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι στους οποίους μπορούν να οφείλονται οι αφόρητοι πόνοι περιόδου, με τα αίτια να κατηγοριοποιούνται σε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή.

Πρωτοπαθής δυσμηνόρροια: προκαλείται από τις συσπάσεις της μήτρας και ο πόνος οφείλεται στα αυξημένα επίπεδα των προσταγλανδινών. Η δυσφορία υποχωρεί όσο περνάνε οι μέρες, ενώ η συγκεκριμένη κατάσταση συνήθως βελτιώνεται μετά την εγκυμοσύνη ή με το πέρασμα των χρόνων.

Δευτεροπαθής δυσμηνόρροια: οι πόνοι και τα λοιπά συμπτώματα προκαλούνται από κάποια μη φυσιολογική κατάσταση, όπως:

• Ινομυώματα
• Αδενομύωση
• Ενδομητρίωση
• Φλεγμονώδης πυελική νόσος

Σε αυτήν την περίπτωση, όπως είναι φυσικό, η αντιμετώπιση του προβλήματος βασίζεται στην αιτία που το προκαλεί.

Αντιμετώπιση

Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι διαχείρισης των συμπτωμάτων της δυσμηνόρροιας, με συχνότερη τη λήψη φαρμάκων, όπως τα παρακάτω:

• Αναλγητικά
• Αντισπασμωδικά
• Αντιφλεγμονώδη (Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη)
• Αντισυλληπτικά (από του στόματος)

Δεν είναι λίγες, όμως, και οι φυσικές λύσεις που μπορείτε να προτιμήσετε ή να συνδυάσετε με τη λήψη κάποιου φαρμάκου, ορισμένες από τις οποίες δρουν σχετικά άμεσα, ενώ άλλες παρέχουν μακροπρόθεσμο όφελος. Οι κυριότερες είναι οι εξής:

1. Τοπική εφαρμογή θερμότητας – Τόσο η χρήση θερμοφόρας ή ζεστής πετσέτας στην εν λόγω περιοχή όσο και ένα ζεστό και χαλαρωτικό μπάνιο, μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κοιλιακού πόνου.
2. Χρήση βοτάνων (ως τσάι, αφέψημα, βάμμα ή συμπλήρωμα διατροφής)
3. Μασάζ με αιθέρια έλαια (πιέσεις σε συγκεκριμένα σημεία) ή/και αρωματοθεραπεία
4. Συμπληρώματα διατροφής (εξειδικευμένες φόρμουλες για τη δυσμηνόρροια, μαγνήσιο, ω3 λιπαρά, βιταμίνη Ε, κ.ά.)
5. Ισορροπημένη διατροφή (πλούσια σε αντιφλεγμονώδη τρόφιμα)
6. Τακτική άσκηση (αερόβια, γιόγκα)
7. Διαχείριση του στρες
8. Καλή ψυχολογία

Βότανα για δυσμηνόρροια

Υπάρχουν διάφορα βότανα που φαίνεται να ανακουφίζουν από τα δυσάρεστα συμπτώματα της περιόδου όπως οι κράμπες, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν τα παρακάτω:

• Λυγαριά
• Κανέλα
• Τζίντζερ
• Χαμομήλι
• Βιβούρνο (Viburnum opulus)
• Μάραθος
• Μέντα
• Μελισσόχορτο
• Άνηθος

Αυτά τα φυτικά βοηθήματα περιέχουν αντιφλεγμονώδεις & αντισπασμωδικές ενώσεις που μπορούν να μειώσουν τις μυϊκές συσπάσεις και το πρήξιμο που σχετίζονται με την έμμηνο ρύση.

Μπορείτε, λοιπόν, να καταναλώνετε κατά την εμμηνορυσία τσάι ή αφέψημα (χωρίς καφεΐνη) που περιέχει ένα ή περισσότερα από τα παραπάνω βότανα, καθώς έχει φανεί πως βοηθούν με τον πόνο. Επιπλέον, σε υψηλότερες δόσεις θα τα βρείτε με τη μορφή συμπληρώματος διατροφής.  Επιπρόσθετα, πολλοί υποστηρίζουν πως ακόμη και το ζεστό νερό με λεμόνι μπορεί να είναι ευεργετικό.

Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί πως όφελος φαίνεται να παρέχουν και διάφορα αιθέρια έλαια, τα οποία χρησιμοποιούνται για θεραπευτικό μασάζ και αρωματοθεραπεία. Φυσικά, τα έλαια για το μασάζ θα πρέπει να έχουν αραιωθεί σε ένα έλαιο βάσης.

Παραδείγματα αιθέριων ελαίων που μπορεί να μειώσουν την αίσθηση του πόνου κατά την περίοδο αποτελούν τα εξής:

• Λεβάντα
• Τριαντάφυλλο
• Φασκόμηλο
• Μαντζουράνα
• Μέντα

Διατροφή

Αναφορικά με τις διατροφικές συνήθειες των γυναικών με δυσμηνόρροια, προτείνεται η υιοθέτηση ενός υγιεινού μοτίβου διατροφής (π.χ. Μεσογειακή Διατροφή) που να χαρακτηρίζεται από την καθημερινή κατανάλωση ποικιλίας τροφίμων με αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες (φρούτα, λαχανικά, καλά λίπη, κ.λπ.) και από την παράλληλη αποφυγή ορισμένων τροφών που προκαλούν φούσκωμα, κατακράτηση υγρών ή/και φλεγμονή (π.χ. fast food).

Μεγάλης σημασίας είναι και η επαρκής ενυδάτωση του οργανισμού, μέσω της κατανάλωσης νερού και τροφών/γευμάτων πλούσιων σε νερό (π.χ. φρούτα, λαχανικά, σούπες, κ.ά.).

Συνοπτικά, προτείνεται η καθημερινή/τακτική κατανάλωση των παρακάτω:

• Λαχανικά (π.χ. πράσινα φυλλώδη, μπρόκολο)
• Φρούτα (σμέουρα, βατόμουρα, φράουλες, παπάγια, κ.ά.)
• Πηγές καλών λιπαρών (π.χ. ελαιόλαδο, λιναρόσπορος, ξηροί καρποί, αβοκάντο)
• Σιτηρά ολικής άλεσης
• Ψάρια και πουλερικά
• Τσάι βοτάνων χωρίς καφεΐνη

Από την άλλη πλευρά, συστήνεται να αποφεύγονται τα εξής:

• Αλμυρά σνακ (π.χ. πατατάκια, αλατισμένοι καρποί) και φαγητά πλούσια σε αλάτι
• Πολύ λιπαρά τρόφιμα (π.χ. τηγανητές πατάτες)
• Ανθρακούχα αναψυκτικά
• Καφεΐνη (καφές, τσάι με καφεΐνη)
• Αλκοόλ
• Επεξεργασμένα τρόφιμα (π.χ. αλλαντικά)
• Γλυκά

Σημαντική επίδραση φαίνεται να έχει και η αποφυγή/διακοπή του καπνίσματος!

Γενικότερα, μέσω της ποικιλίας τροφίμων επιτυγχάνεται η κάλυψη των ημερήσιων αναγκών σε απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που υποστηρίζουν το σύνολο της υγείας των γυναικών και, ιδιαίτερα, όσων έχουν επίπονη έμμηνο ρύση. Στα συστατικά αυτά συγκαταλέγονται ο σίδηρος, το μαγνήσιο, τα καλά λίπη και οι βιταμίνες.

Συστήνεται να αλλάξετε τυχόν ανθυγιεινές συνήθειες στο φαγητό, κάνοντας μικρά και απλά βήματα (φρούτο αντί για γλυκό, μαγείρεμα αγαπημένου φαγητού στο σπίτι αντί για delivery).

Συμπληρώματα διατροφής

Πέρα από ορισμένα εξειδικευμένα συμπληρώματα για τη δυσμηνόρροια, υπάρχουν και συγκεκριμένα μεμονωμένα μικροθρεπτικά συστατικά (βιταμίνες, μέταλλα) αλλά και βότανα που φαίνεται να βοηθούν με τα συμπτώματα της δυσμηνόρροιας. Τα πιο βασικά είναι τα εξής:

1. Λυγαριά ή Chasteberry (Vitex Agnus Castus L.)

Ένα βότανο που φαίνεται να παρέχει ιδιαίτερο όφελος στις γυναίκες με διαταραχές της εμμήνου ρύσεως (π.χ. δυσμηνόρροια, πολυκυστικές ωοθήκες, προεμμηνορυσιακό σύνδρομο). Ανακουφίζει από συμπτώματα όπως οι κράμπες, οι στομαχικές διαταραχές, η διάρροια, ο πονοκέφαλος, η νευρικότητα, αλλά και οι ψυχολογικές διακυμάνσεις.

2. Μαγνήσιο

Δρα μυοχαλαρωτικά, υποστηρίζει τη λειτουργία του νευρικού συστήματος και ανακουφίζει αισθητά από τις κράμπες. Όταν λαμβάνεται παράλληλα με τη βιταμίνη Β6 φαίνεται να παρέχει βέλτιστα αποτελέσματα, τόσο σε γυναίκες με δυσμηνόρροια, όσο και σε όσες υποφέρουν από προεμμηνορροϊκό σύνδρομο (PMS).

3. Βιταμίνη Β6

Πρόκειται για μία απαραίτητη βιταμίνη του συμπλέγματος Β που συμβάλλει, μεταξύ άλλων, στη διατήρηση της ορμονικής ισορροπίας, στη φυσιολογική ψυχολογική λειτουργία, καθώς και στη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Χαμηλά επίπεδα του οργανισμού στη Β6 είναι πιθανό να συμβάλλουν στην εμφάνιση των συμπτωμάτων της δυσμηνόρροιας και του PMS.

4. Έλαιο νυχτολούλουδου (Evening Primrose Oil)

Αποτελεί πλούσια πηγή γ-λινολενικού οξέος (GLA), χάρη στο οποίο φαίνεται να προσφέρει ανακούφιση από τις κράμπες της περιόδου, καθώς και από το φούσκωμα, τον πονοκέφαλο και την ευαισθησία του μαστού. Χρησιμοποιείται ευρέως από γυναίκες με προεμμηνορροϊκό σύνδρομο αλλά και κατά την εμμηνόπαυση.

5. Βιβούρνο (Viburnum)

Αποτελεί χαλαρωτικό της μήτρας και διαθέτει αναλγητικές ιδιότητες, ενώ χρησιμοποιείται είτε μόνο του είτε συνδυαστικά με άλλα βότανα ή/και μικροθρεπτικά συστατικά για ανακούφιση των γυναικών με δυσμηνόρροια και PMS.

6. Βιταμίνη Ε

Η συγκεκριμένη βιταμίνη είναι κυρίως γνωστή για την αντιοξειδωτική της δράση, καθώς προστατεύει τα κύτταρα από την οξειδωτική φθορά. Έχει φανεί, επίσης, πως είναι ωφέλιμη για τις γυναίκες με επίπονη έμμηνο ρύση, ενώ είναι γνωστή και ως βιταμίνη της αναπαραγωγής, μιας και είναι σημαντική για τη γονιμότητα.

7. Ωμέγα 3 Λιπαρά Οξέα

Τα ω3 λιπαρά έχουν μελετηθεί ευρέως για τα πολλαπλά οφέλη τους, ανάμεσα στα οποία συγκαταλέγεται και η ικανότητά τους να βελτιώνουν τα συμπτώματα της επίπονης περιόδου στις γυναίκες. Λαμβάνονται είτε μόνα τους, είτε σε συνδυασμό με βιταμίνες (π.χ. Β1, Β12).

8. Ασβέστιο

Αυτό το απαραίτητο μέταλλο μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των μυϊκών κραμπών κατά την έμμηνο ρύση.

9. Πυκνογενόλη από Φλοιό Πεύκου

Παρέχει αντιφλεγμονώδη & αντιοξειδωτική δράση και έχει φανεί πως βοηθά να μειωθούν οι έντονοι πόνοι περιόδου, ενώ παράλληλα υποστηρίζει την καρδιαγγειακή υγεία και τον έλεγχο του σωματικού βάρους.

Άλλα συμπληρώματα βοτάνων που μπορούν να βοηθήσουν είναι όσα περιέχουν μάραθο, χαμομήλι και λεβάντα.

Άσκηση

Η επαρκής καθημερινή φυσική δραστηριότητα σε συνδυασμό με μία υγιεινή διατροφή, φαίνεται να συνδέεται με πιο ήπια και χωρίς προβλήματα έμμηνο ρύση. Μελέτες έχουν δείξει πως η άσκηση, τόσο λίγο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της περιόδου, βοηθάει στη μείωση του πόνου, περιορίζοντας ή και εξαλείφοντας την ανάγκη λήψης φαρμάκου.

Ιδιαίτερα ωφέλιμη έχει αποδειχθεί η αερόβια άσκηση καθώς και η γιόγκα, ενώ ακόμη και το μέτριας έντασης & διάρκειας περπάτημα φαίνεται να είναι ευεργετικό.

Συμπέρασμα

Εν κατακλείδι, η δυσμηνόρροια αποτελεί αρκετά κοινή κατάσταση που μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες και συνήθως δεν είναι επικίνδυνη. Είναι διαχειρίσιμη ακόμα και με φυσική αντιμετώπιση (συμπληρώματα, διατροφή, άσκηση κ.ά.).

Παρότι στις περισσότερες περιπτώσεις δεν αποτελεί ανησυχητική για την υγεία κατάσταση, υπάρχουν φορές που χρήζει περαιτέρω εξέτασης και προσοχής. Επισκεφτείτε τον γιατρό σας, εάν:

• ο πόνος δεν αντιμετωπίζεται επαρκώς με τους παραπάνω τρόπους.
• ο πόνος επιδεινώνεται αντί να μετριάζεται.
• είστε άνω των 25 ετών και η έντονη δυσμηνόρροια αποτελεί πρωτόγνωρη για εσάς κατάσταση.