Αιθέρια έλαια: ιδιότητες & πώς χρησιμοποιούνται

Εδώ και πολλά χρόνια παρατηρείται έντονο ενδιαφέρον, όσον αφορά τα διάφορα αιθέρια έλαια, τους τρόπους χρήσης τους και τα πιθανά τους οφέλη στην υγεία μας.

Πολλοί τα χρησιμοποιούν για χαλάρωση, βελτίωση της διάθεσης και μείωση του άγχους, άλλοι τα αξιοποιούν ως αρωματικά χώρου ή ως φυσικά εντομοαπωθητικά, ενώ πολλοί είναι εκείνοι που τα προτιμούν για καλλυντική χρήση (π.χ. αιθέρια έλαια για αντιγήρανση, σύσφιξη, κυτταρίτιδα, ραγάδες).

Αιθέρια έλαια: τι είναι

Τα αιθέρια έλαια ή essential oils είναι πτητικές ενώσεις που παραλαμβάνονται από ορισμένα αρωματικά φυτά με συγκεκριμένες μεθόδους, όπως είναι η απόσταξη (με νερό ή/και ατμό) και η ψυχρή έκθλιψη.

Για την παραλαβή μικρής ποσότητας αιθέριου ελαίου απαιτείται μεγάλη ποσότητα του αντίστοιχου φυτού, γι’ αυτό και τα αιθέρια έλαια είναι τόσο δραστικά. Η ποιότητά τους εξαρτάται σημαντικά από τον τρόπο παραλαβής του ελαίου, αλλά και από παράγοντες όπως η εποχή και το έδαφος όπου ήταν το φυτό.

Τα αιθέρια έλαια παρουσιάζουν μικρή διαλυτότητα στο νερό και σε υψηλές θερμοκρασίες διαχέονται στο χώρο, ελευθερώνουν το άρωμά τους και παρέχουν ποικιλία δράσεων.

Αιθέρια έλαια: ιδιότητες & οφέλη για την υγεία

Γενικά, έχουν μελετηθεί ευρέως, χρησιμοποιούνται κυρίως στην αρωματοθεραπεία (aromatherapy) και θεωρείται πως μπορούν να παρέχουν πολλαπλά οφέλη στον άνθρωπο.

Μέσω της διάχυσής τους στο χώρο, αλλά και με την τοπική εφαρμογή τους στο δέρμα ή τη χρήση τους κατά τη διάρκεια ενός μασάζ ή στο λουτρό, τα περισσότερα από τα πιο γνωστά αιθέρια έλαια παρουσιάζουν μία ή περισσότερες από τις παρακάτω ιδιότητες:

• Αντιμικροβιακή
• Αντιφλεγμονώδη
• Αναλγητική
• Εντομοαπωθητική (για κουνούπια)
• Χαλαρωτική (αίσθηση ηρεμίας)
• Ανακούφιση από το στρες
• Βελτίωση της συγκέντρωσης
• Ενίσχυση της πνευματικής και σωματικής ευεξίας
• Βελτίωση της ποιότητας του ύπνου
• Αύξηση της λίμπιντο (αφροδισιακά)
• Προστασία από διάφορες παθήσεις

Υπάρχουν δεκάδες αιθέρια έλαια και το καθένα από αυτά διαθέτει χαρακτηριστικό άρωμα και διαφορετικές ευεργετικές ιδιότητες. Παρακάτω αναφέρονται ορισμένα από τα πιο γνωστά και τα πιθανά τους οφέλη εν συντομία:

Περγαμόντο

Το αιθέριο έλαιο περγαμόντου έχει φρουτώδες & λουλουδάτο άρωμα και έχει φανεί πως συμβάλλει στη βελτίωση της διάθεσης και στη μείωση του άγχους, ενώ μπορεί να βοηθήσει και σε δερματικές παθήσεις (π.χ. έκζεμα).

Μέντα

Το αιθέριο έλαιο μέντας έχει αντιφλεγμονώδεις & αντιμικροβιακές ιδιότητες και φαίνεται να βοηθά σε πολλές καταστάσεις. Χρησιμοποιείται για τόνωση, ενέργεια, αναζωογόνηση, μείωση των πονοκεφάλων, βελτίωση της μνήμης, αλλά και ως βελτιωτικό της διάθεσης.

Υλάνγκ-Υλάνγκ (Ylang-Ylang) 

Χρησιμοποιείται ως χαλαρωτικό, ενυδατικό & καταπραϋντικό, ενώ φαίνεται να βοηθά και σε δερματικές παθήσεις. Επίσης, ανακουφίζει από το στρες, τη ναυτία και τον πονοκέφαλο.

Έλαιο τεϊόδεντρου (Tea tree oil)

Χρησιμοποιείται κυρίως ως αντισηπτικό, αντιμικροβιακό ή αντιμυκητιασικό. Για το λόγο αυτό, εφαρμόζεται συχνά σε άτομα με ακμή, μυκητιάσεις και πόδι του αθλητή (athlete’s foot).

Λεβάντα

Αποτελεί ίσως το πιο γνωστό και ευρέως χρησιμοποιούμενο αιθέριο έλαιο. Βοηθά σημαντικά στον ύπνο, στη βελτίωση της διάθεσης και στη μείωση του άγχους. Έχει φανεί, επίσης, πως βελτιώνει τη σεξουαλική λειτουργία σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.

Πορτοκάλι

Βοηθά στη βελτίωση της διάθεσης, προσφέρει αίσθηση καθαριότητας και χαλάρωσης, ενώ δρα κατά των βακτηρίων.

Λεμόνι

Το αιθέριο έλαιο λεμονιού δρα ως βελτιωτικό της διάθεσης, μειώνει το στρες, δρα στυπτικά και προσφέρει καθαρή αύρα στο χώρο. Επίσης, μπορεί να βελτιώσει τη γνωστική λειτουργία και να ανακουφίσει από τη ναυτία.

Λεμονόχορτο (Lemongrass)

Χαρίζει πνευματική διαύγεια και βοηθά στην ανακούφιση από το άγχος και την κατάθλιψη. Επίσης, βοηθά στην επούλωση πληγών και στην καταπολέμηση βακτηρίων και μυκήτων.

Δεντρολίβανο

Διαθέτει μεγάλο εύρος εφαρμογών και έχει φανεί χρήσιμο βοήθημα σε περιπτώσεις τριχόπτωσης, πόνου, στρες, κακής διάθεσης, έλλειψης συγκέντρωσης, κατακράτησης υγρών και φλεγμονής των αρθρώσεων. Παραδοσιακά, η εισπνοή του θεωρείται τονωτικό της μνήμης.

Κέδρος

Αιθέριο έλαιο με ξυλώδες άρωμα και πολλές ευεργετικές ιδιότητες. Έχει φανεί πως συμβάλλει στην ανακούφιση από το στρες και σε έναν πιο ξεκούραστο ύπνο, ενώ διαθέτει αντιοξειδωτική και αντιβακτηριακή δράση. Χρησιμοποιείται αρκετά συχνά ως συστατικό σε εντομοαπωθητικά, αποσμητικά και σαμπουάν.

Ευκάλυπτος

Διαθέτει αντιμικροβιακές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, βοηθά σε περιπτώσεις ρινικής συμφόρησης, ενώ δρα και αναλγητικά. Ίσως το πιο δημοφιλές τους χειμερινούς μήνες.

Λιβάνι (Frankincense)

Βελτιώνει τη διάθεση και δρα κατά του άγχους, ενώ μπορεί να βοηθήσει στον ύπνο και να μειώσει τη φλεγμονή.

Σανταλόξυλο

Χρησιμοποιείται συχνά για να κατευνάσει τη νευρική ένταση και να ενισχύσει τη συγκέντρωση.

Γεράνι

Χαλαρωτικό και βελτιωτικό της διάθεσης.

Γιασεμί

Μπορεί να συμβάλλει στη βελτίωση της διάθεσης, καθώς και στην ενίσχυση της λίμπιντο.

Τριαντάφυλλο

Χρησιμοποιείται για τη βελτίωση της διάθεσης και τη μείωση του άγχους.

Χαμομήλι

Δρα χαλαρωτικά και βελτιώνει τη διάθεση.

Πατσουλί

Δρα χαλαρωτικά και αναζωογονεί τις αισθήσεις.

Γκρέιπφρουτ

Αναζωογονεί και χαρίζει αίσθηση καθαριότητας.

Λάιμ (Lime)

Βελτιωτικό της διάθεσης και αναζωογονητικό.

Αιθέρια έλαια: πώς χρησιμοποιούνται;

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι χρήσης τους, με πιο διαδεδομένο την αρωματοθεραπεία, κατά την οποία εισπνέουμε τα δραστικά συστατικά του ελαίου, τα οποία διαχέονται με κάποιον τρόπο στον χώρο.

Αυτό μπορεί να γίνει πολύ εύκολα με μια ειδική συσκευή διάχυσης για αιθέρια έλαια (essential oil diffuser). Υπάρχουν διάφορα είδη, όλα κατάλληλα για να επωφεληθείτε από το άρωμα των ελαίων, χωρίς κανέναν κόπο.

Εναλλακτικά, μπορείτε να προσθέσετε λίγες σταγόνες αιθέριου ελαίου σε ένα φλιτζάνι με ζεστό νερό και να το εισπνεύσετε. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να τηρούνται αυστηρά οι οδηγίες που αφορούν τη δοσολογία και τη συχνότητα χρήσης του εκάστοτε προϊόντος.

Επιπλέον, μικρή ποσότητα αιθέριου ελαίου μπορεί να προστεθεί σε κάποιο από τα λεγόμενα έλαια βάσης (π.χ. έλαιο jojoba, καρύδας ή αμυγδάλου) και έπειτα να εφαρμοστεί στο δέρμα για χαλαρωτικό, τονωτικό ή θεραπευτικό μασάζ, αλλά και για καλλυντική χρήση. Είναι σημαντικό πρώτα να διαλύονται σε κάποιο λάδι και να μην εφαρμόζονται απευθείας πάνω στο δέρμα.

Σχετικά με την εφαρμογή στην περιοχή του προσώπου, θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση κοντά στα μάτια, καθώς μπορεί να προκαλέσει σοβαρό ερεθισμό.

Μπορείτε, επίσης, να προσθέσετε λίγες σταγόνες ελαίου στο αφρόλουτρό σας και έπειτα να το χρησιμοποιήσετε στο μπάνιο σας, για μια χαλαρωτική ή/και αναζωογονητική εμπειρία.

Πολλά αιθέρια έλαια χρησιμοποιούνται και ως αρωματικά χώρου ή για το φρεσκάρισμα ρούχων και κλινοσκεπασμάτων (προσθήκη ελάχιστων σταγόνων σε ένα μπουκάλι ψεκασμού με νερό).

Τέλος, κάποια αιθέρια έλαια χρησιμοποιούνται επιτυχώς και ως φυσικά εντομοαπωθητικά, αλλά και ως καταπραϋντικά μετά το τσίμπημα εντόμων.

Ποια αιθέρια έλαια ταιριάζουν;

Αν και η χρήση ενός μόνο αιθέριου ελαίου είναι συχνά ικανή, ώστε να παρέχει το επιθυμητό όφελος (π.χ. λεβάντα για χαλάρωση), έχει φανεί πως συγκεκριμένοι συνδυασμοί αυξάνουν σημαντικά την αποτελεσματικότητά τους, ενώ συχνά δρουν συνεργιστικά.

Παρακάτω αναφέρονται ορισμένοι δοκιμασμένοι συνδυασμοί αιθέριων ελαίων, που είναι αποδεδειγμένο πως μπορούν να βοηθήσουν σε συγκεκριμένες καταστάσεις:

• Αίσθηση ηρεμίας → λεβάντα, γκρέιπφρουτ και υλάνγκ-υλάνγκ
• Αίσθηση γαλήνης → μείγμα από λεβάντα, πορτοκάλι, μανταρίνι, γεράνι και χαμομήλι
• Ζωτικότητα → λιβάνι, κυπαρίσσι, γεράνι, φασκόμηλο, περγαμόντο και λεβάντα
• Χαλάρωση → λεβάντα, υλάνγκ-υλάνγκ, μύρο, περγαμόντο και μανταρίνι
• Σεξουαλική τόνωση → μύρο, γεράνι, πατσουλί, περγαμόντο, υλάνγκ-υλάνγκ / λεβάντα και περγαμόντο
• Ανακούφιση από πονοκέφαλο/ημικρανίες → μείγμα από χαμομήλι και σησαμέλαιο ή συνδυασμός από έλαιο λεβάντας και μέντας

Παρενέργειες & αντενδείξεις

Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει κανείς, πως απλά και μόνο επειδή κάτι είναι φυσικό δε σημαίνει πως είναι απαραίτητα και απόλυτα ασφαλές. Αυτό ισχύει και στην περίπτωση των αιθέριων ελαίων, η χρήση των οποίων θα πρέπει να γίνεται πάντοτε σύμφωνα με τις εκάστοτε προτεινόμενες οδηγίες χρήσης. 

Επιπλέον, υπάρχουν ορισμένες ομάδες ατόμων που συστήνεται να αποφεύγουν τη χρήση ενός ή περισσότερων εξ’ αυτών. Ενδεικτικά, τα αιθέρια έλαια θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή ή να αποφεύγονται, εφόσον στο χώρο υπάρχουν:

• μικρά παιδιά 
• ηλικιωμένοι
• κατοικίδια
• εγκυμονούσες και θηλάζουσες
• άτομα με ασθενές ανοσοποιητικό
• επιληπτικά άτομα
• άτομα που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή
• άτομα με σοβαρές παθήσεις

Όσον αφορά τις πιθανές παρενέργειες από τη χρήση τους, αξίζει να τονιστεί πως χαρακτηρίζονται ως γενικά ασφαλή. Σπάνια παρατηρούνται ανεπιθύμητες επιδράσεις στον οργανισμό, οι οποίες συνήθως προκύπτουν από λάθος χρήση του προϊόντος (π.χ. κατάποση ή μη διάλυση σε έλαιο βάσης).

Ορισμένες από τις πιο χαρακτηριστικές παρενέργειες που έχουν αναφερθεί είναι οι εξής:

• δερματικός ερεθισμός (εξάνθημα, κοκκινίλα)
• αλλεργική αντίδραση
• πονοκέφαλος
• ταχυκαρδία
• δύσπνοια ή κρίση άσθματος
• ρινική συμφόρηση
• ναυτία
• εμετός
• βήχας

Οι δερματικές αντιδράσεις αφορούν κυρίως περιπτώσεις, όπου το αιθέριο έλαιο τοποθετείται ως έχει στο δέρμα, χωρίς πρώτα να διαλυθεί σε κάποιο έλαιο ή το άτομο παρουσιάζει αλλεργία/υπερευαισθησία σε αυτό ή στα περιεχόμενα συστατικά του.

Επίσης, τα έλαια που προκύπτουν από εσπεριδοειδή (π.χ. λεμόνι, πορτοκάλι, λάιμ) εντείνουν την ευαισθησία στο φως και προτείνεται να χρησιμοποιούνται αρκετές ώρες πριν την έκθεση στον ήλιο, με σκοπό την πρόληψη εμφάνισης εγκαυμάτων.

Ανάμεσα στα αιθέρια έλαια που έχουν συνδεθεί περισσότερο με ανεπιθύμητες αντιδράσεις, ανήκουν τα παρακάτω:

• λεβάντα
• τεϊόδεντρο (tea tree oil)
• μέντα
• υλάνγκ-υλάνγκ

Συμπερασματικά, τα ποικίλα αιθέρια έλαια που είναι διαθέσιμα εμφανίζουν πολλές ευεργετικές ιδιότητες και με σωστή χρήση μπορούν να βελτιώσουν σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής μας! Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι δεν είναι όλα τα έλαια κατάλληλα για όλους.

Βρείτε στο Vita4you.gr το αιθέριο έλαιο που σας ταιριάζει!