Λεύκη: τι είναι και ποια τα πρώτα συμπτώματα;

Λεύκη: τι είναι

Η λεύκη αποτελεί μια χρόνια, μη μεταδοτική πάθηση, στην οποία έχουμε αποχρωματισμό του δέρματος σε διάφορα σημεία στο σώμα, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται λευκά σημάδια.  [1][2]

Συγκεκριμένα, περιοχές που κάνει την εμφάνισή της είναι:[1]

• περιοχές που εκτίθενται στην ηλιακή ακτινοβολία (χέρια, πόδια, πρόσωπο)
• στα γεννητικά όργανα
• στο βλεννογόνο στο εσωτερικό του στόματος
• στα ρουθούνια
• στην περιοχή πίσω από τα αυτιά 
• στις μασχάλες
• γύρω από το στόμα και τα μάτια

Αξίζει να σημειωθεί πως, αν εμφανιστεί σε περιοχές με τριχοφυΐα, οι τρίχες αποκτούν λευκό χρώμα.

Η λεύκη εμφανίζεται συνήθως στις ηλικίες μεταξύ 20 και 30, σε ενήλικες και παιδιά και των δυο φύλων. Ωστόσο, είναι περισσότερο εμφανής σε όσους έχουν σκουρόχρωμο δέρμα. Η αιτία αυτής της ασθένειας παραμένει αδιευκρίνιστη και χαρακτηρίζεται ως μια αυτοάνοση διαταραχή. 

Λεύκη: πρώτα συμπτώματα

Συχνά αναρωτιόμαστε πώς ξεκινάει η λεύκη. Τα πρώτα συμπτώματα της λεύκης περιλαμβάνουν[2][3]:

• Αποσπασματική απώλεια του χρώματος του δέρματος, η οποία συνήθως εμφανίζεται για πρώτη φορά στα χέρια, το πρόσωπο και τις περιοχές γύρω από τους αγκώνες, τα γόνατα και τα γεννητικά όργανα.
• Πρόωρο γκριζάρισμα των μαλλιών στο τριχωτό της κεφαλής, τις βλεφαρίδες, τα φρύδια ή τα γένια σας.
• Απώλεια χρώματος στους ιστούς που καλύπτουν το εσωτερικό του στόματος και της μύτης (βλεννογόνοι).

Η ασθένεια αυτή μπορεί να ξεκινήσει σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά τις περισσότερες φορές κάνει την εμφάνισή της πριν τα 30 έτη. Συνηθέστερα, η πρώτη λευκή κηλίδα που γίνεται αισθητή είναι συχνά μια περιοχή του σώματος που εκτίθεται στον ήλιο.

Η λεύκη ξεκινάει ως ένα απλό σημάδι, λίγο πιο ανοιχτό από το υπόλοιπο δέρμα, αλλά με το πέρας του χρόνου, αυτό το σημείο γίνεται πιο ανοιχτόχρωμο, μέχρι να ασπρίσει.

Τα άσπρα στίγματα στο δέρμα έχουν συνήθως ακανόνιστο σχήμα. Οι άκρες μπορεί μερικές φορές να ερεθιστούν και να αποκτήσουν έναν κόκκινο τόνο που είναι ορατός σε όλους τους τύπους δέρματος και σπανιότερα να επέλθει και φαγούρα. Σε ένα γενικότερα πλαίσιο, δεν προκαλεί καμία ενόχληση, ερεθισμό, πόνο ή ξηρότητα στο δέρμα.

Ποιοι τύποι υπάρχουν

Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι λεύκης:[1][4]

1. Μη τμηματική ή γενικευμένη λεύκη

Αποτελεί τον πιο κοινό τύπο και συμβαίνει όταν τα λευκά σημάδια στο δέρμα εμφανίζονται συμμετρικά και στις δύο πλευρές του σώματός σας, όπως και στα δύο χέρια ή και στα δύο γόνατα. 

Αυτός ο τύπος λεύκης μπορεί να έχει ταχεία απώλεια χρώματος ή χρωστικής ουσίας και τείνει να καλύπτει μεγάλη περιοχή.

Η μη τμηματική λεύκη χωρίζεται σε υπότυπους με βάση τον τρόπο που εμφανίζεται η πάθηση:

• Aκροπροσωπική λεύκη, η οποία εμφανίζεται στο πρόσωπο, τα χέρια και τα πόδια. 
• Βλεννογονική λεύκη, η οποία επηρεάζει τις βλεννώδεις μεμβράνες του στόματος, της μύτης και των γεννητικών οργάνων. 
• Καθολική λεύκη, η οποία μπορεί να αφορά το 80-90% του δέρματος ενός προσβεβλημένου ατόμου, σύμφωνα με μια ανασκόπηση στο περιοδικό Dermatology.
• Εντοπισμένη ή εστιακή λεύκη, η οποία εμφανίζεται σε λίγες μόνο περιοχές του σώματος. 

2. Τμηματική λεύκη 

Είναι λιγότερο συχνή και συμβαίνει όταν οι λευκές κηλίδες στο δέρμα βρίσκονται μόνο σε ένα τμήμα ή στη μία πλευρά του σώματός σας, όπως στο ένα πόδι, στη μία πλευρά του προσώπου ή στο ένα χέρι. 

Αυτός ο τύπος λεύκης ξεκινά συχνά σε νεαρή ηλικία και εξελίσσεται για περίπου 1 έως 2 χρόνια και στη συνέχεια συνήθως σταματά.

Η διάγνωση της λεύκης, γίνεται συνήθως από την κλινική εικόνα. Σπανιότερα, μπορεί να χρειαστεί βιοψία για τη διαφορική διάγνωση από άλλες παθήσεις που προκαλούν υποχρωμίες και στρογγυλές λευκές κηλίδες, όπως η σπογγοειδής μυκητίαση και η ποικιλόχρους πιτυρίαση.

Σημειώνεται πως τα λευκά σημάδια στο δέρμα μπορεί να αποτελούν και προσβολή από μύκητες (δερματόφυτα). Φυσικά, ο ειδικός δερματολόγος είναι ο υπεύθυνος για να κρίνει και να αξιολογήσει την κατάσταση.

Αίτια και παράγοντες κινδύνου

Οι ερευνητές χαρακτηρίζουν τη λεύκη ως ένα αυτοάνοσο νόσημα. Με λίγα λόγια, ορισμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, επιτίθενται στα κύτταρα του δέρματος που παράγωγουν τη χρωστική μελανίνη (μελανοκύτταρα), με αποτέλεσμα το σχηματισμό λευκών κηλίδων.

Γιατί, όμως, τα κύτταρα του ανοσοποιητικού μας συστήματος να επιτεθούν στα κύτταρα του δέρματος που παράγουν μελανίνη; 

Αυτό το ερώτημα δεν έχει ακόμη απαντηθεί πλήρως, σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας. Ωστόσο, υπάρχουν παράγοντες που προδιαθέτουν την εμφάνιση αυτής της αυτοάνοσης διαταραχής. 

Συγκεκριμένα:[5]

1. Οικογενειακό ιστορικό και γονίδια

Περίπου το 20% των ατόμων με λεύκη έχουν τουλάχιστον έναν στενό συγγενή που επηρεάζεται από αυτή τη δερματική διαταραχή και οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι η ύπαρξη ενός συγκεκριμένου γενετικού προφίλ κάνει τους ανθρώπους πιο επιρρεπείς στην ανάπτυξη λεύκης. Έχουν εντοπιστεί μεταλλάξεις σε περισσότερα από 30 γονίδια που σχετίζονται με τη λεύκη, τα οποία εμπλέκονται στη ρύθμιση της ανοσιακής απάντησης και της φλεγμονώδους απόκρισης.

2. Περιβαλλοντικοί ερεθισμοί

Η λεύκη φαίνεται να είναι το αποτέλεσμα τόσο μιας προϋπάρχουσας γενετικής σύνθεσης όσο και ενός παράγοντα στο περιβάλλον που πυροδοτεί μια αυτοάνοση απόκριση που καταστρέφει τα μελανοκύτταρα. Οι πιθανοί πυροδοτητές περιλαμβάνουν:

• ηλιακό έγκαυμα, 
• έκθεση σε ορισμένες χημικές ουσίες 
• τραυματισμό του δέρματος

Αυτά τα ερεθίσματα μπορούν επίσης να προκαλέσουν την εξάπλωση της λεύκης σε άτομα που έχουν ήδη την πάθηση.

3. Μια προϋπάρχουσα αυτοάνοση νόσος

Τα άτομα με αυτοάνοση νόσο, όπως:

•  ψωρίαση
• συστηματικός ερυθηματώδης λύκος
• νόσος του Hashimoto 
• γυροειδής αλωπεκία

διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν λεύκη, σημειώνει η Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας.  Επιπλέον, πολλά γονίδια που σχετίζονται με τη λεύκη συνδέονται και με άλλες αυτοάνοσες παθήσεις, όπως

• η ρευματοειδής αρθρίτιδα, 
• ο διαβήτης τύπου 1 
• και η νόσος του θυρεοειδούς

4. Ένα έντονο στρεσογόνο περιστατικό

Πολύ συχνά, το άτομο μπορεί να έχει την προδιάθεση να εμφανίσει τη νόσο, όμως την εμφανίζει μόλις βιώσει μια πολύ έντονη και στρεσογόνο κατάσταση.

Λεύκη: θεραπεία

Γενικά, οι θεραπείες που κυκλοφορούν σήμερα αποσκοπούν σε ομοιόμορφο χρωματικό τόνο στο δέρμα. Σαφώς, οι θεραπευτικές επιλογές διαφέρουν ανάλογα με[1]:

• τη σοβαρότητα της κατάστασης 
• τη θέση και το μέγεθος των λευκών κηλίδων
• τον αριθμό των κηλίδων
• την ανταπόκριση στην εκάστοτε θεραπεία

Σημειώνουμε πως η αντιμετώπιση αυτής της αυτοάνοσης διαταραχής θα πρέπει να εξατομικεύεται ανάλογα με τον ασθενή, λαμβάνοντας υπόψη το όφελος της θεραπείας συγκριτικά με τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες που έχει κάθε μια από αυτές.

Μη επεμβατική θεραπεία

Συνήθως θα χρειαστείτε τουλάχιστον 3 μήνες θεραπείας για να δείτε τα αποτελέσματά της. Οι συνηθέστερες ιατρικές θεραπείες περιλαμβάνουν:[1]

• Κρέμες για τοπική χρήση
• Αγωγή από του στόματος
• Ψωραλένιο σε συνδυασμό με υπεριώδη ακτινοβολία Α (PUVA)
• Θεραπεία στενής ζώνης υπεριώδους ακτινοβολίας Β (UVB) 
• Αντιμετώπιση με laser Excimer
• Αποχρωματισμός του υπόλοιπου δέρματος (όταν έχει ήδη επηρεαστεί το μεγαλύτερο τμήμα του)

Χειρουργική μέθοδος

Συστήνεται όταν οι διάφορες αγωγές και η φωτοθεραπεία ήταν ανεπιτυχή. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2021, οι τύποι χειρουργικής επέμβασης περιλαμβάνουν:[1]

• Μεταμόσχευση δέρματος
• Μεταμόσχευση μελανοκυττάρων 
• Μικρομελάγχρωση

Λεύκη και διατροφή

Πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα, αποδεικνύουν πως οι ορθές διατροφικές συνήθειες, καταφέρνουν μια καλύτερη διαχείριση των αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως η λεύκη. Οι ειδικοί προτείνουν τα εξής:

Καταναλώστε τρόφιμα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά

Οι ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά μπορεί να είναι ένας λόγο για την έξαρση της λεύκης. Για αυτό το λόγο, συστήνεται να ακολουθείτε μια θρεπτική διατροφή με:

• άπαχο κρέας, 
• υγιή λίπη όπως λιπαρά ψάρια και εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, 
• άφθονα λαχανικά, 
• οστρακοειδή και φύκια

Καταναλώστε άφθονα αντιοξειδωτικά

Τα αντιοξειδωτικά βοηθούν στη μείωση της βλάβης του δέρματος, επομένως η κατανάλωση τροφίμων και ροφημάτων πλούσιων σε αντιοξειδωτικά μπορεί να αποβεί εξαιρετικά ευεργετική. Άριστες επιλογές αποτελούν:

• κακάο
• πράσινο τσάι
• σκουρόχρωμα λαχανικά και φρούτα 
• ξηροί καρποί

Μπορεί να υπάρχει σχέση μεταξύ κοιλιοκάκης και λεύκης

Μια μελέτη διαπίστωσε ότι όταν η γλουτένη αφαιρέθηκε από τη διατροφή παιδιών με κοιλιοκάκη και λεύκη, εμφανίστηκε επαναμελάγχρωση σε ορισμένα από εκείνα. 

Συμπληρώματα διατροφής

Μια πρόσφατη ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε στο Journal of Alternative and Complementary Medicine εξέτασε 26 μελέτες για να βρει τυχόν στοιχεία σχετικά με διατροφικές αλλαγές και τη χρήση φυσικών συμπληρωμάτων διατροφής για τη διαχείριση της λεύκης. [6][7]

Βότανα για τη λεύκη 

Συνολικά, η ανασκόπηση δεν αναγνώρισε συγκεκριμένες διατροφικές συστάσεις, αλλά πρότεινε ότι το Ginkgo biloba και το Polypodium leucotomos σε συνδυασμό με την παραδοσιακή θεραπεία μπορεί να βελτιώσουν τα συμπτώματα της λεύκης.

Το Ίδρυμα Ερευνών Λεύκης προτείνει επίσης ότι τα βότανα αυτά μπορεί να είναι χρήσιμα όταν συνδυάζονται με συνεχιζόμενη θεραπεία για την πρόληψη της υποτροπής της νόσου.

Πρόσφατα δεδομένα υποδηλώνουν πώς οι πολυφαινόλες του πράσινου τσαγιού μπορεί να είναι χρήσιμες για τη θεραπεία της λεύκης, στη διακοπή του οξειδωτικού στρες της μονάδας μελανοκυττάρων.

Βιταμίνη D 

Μια άλλη μικρή μελέτη διαπίστωσε ότι ένα συμπλήρωμα διατροφής με Βιταμίνη D υψηλής δόσης μπορεί να αυξήσει τη μελάγχρωση σε άτομα με λεύκη που έχουν ανεπάρκεια αυτής της βιταμίνης.

Αντιοξειδωτικά 

Σύμφωνα με μια ανασκόπηση από το 2021, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η από του στόματος αντιοξειδωτική θεραπεία μπορεί να είναι ευεργετική για δερματικές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της λεύκης.

Η ανασκόπηση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα αντιοξειδωτικά, ιδιαίτερα η βιταμίνη Ε, σε συνδυασμό με τη φωτοθεραπεία (χρήση υπεριώδους φωτός) μπορεί να αποβούν ευεργετικά στη διαχείριση της νόσου.

Σύμφωνα με το Ίδρυμα Ερευνών Λεύκης, πολλοί άνθρωποι με την πάθηση είναι πιο πιθανό να υποφέρουν από έλλειψη σε βιταμίνη D, βιταμίνη Β12, φολικό οξύ, χαλκό και ψευδάργυρο.

Η αποτελεσματικότητα της μακροχρόνιας, υψηλής δόσης συμπληρωμάτων διατροφής παραμένει ασαφής. Απαιτούνται περαιτέρω κλινικές μελέτες για την εξαγωγή ασφαλέστερων συμπερασμάτων.

Λεύκη σε παιδιά

Όπως αναφέρθηκε, η λεύκη επηρεάζει άτομα κάθε φύλου, χρώματος δέρματος και μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Ωστόσο, πολλοί ασθενείς αρχίζουν να βιώνουν τις αλλαγές χρωματισμού πριν από την ηλικία των 20 ετών και μερικοί αρχίζουν ακόμη και στην πρώιμη παιδική ηλικία. [8]

Η τμηματική λεύκη αφορά περίπου το 30% των παιδιών με λεύκη. Στα παιδιά, η διάγνωση της λεύκης απαιτεί λεπτομερές ιστορικό και φυσική εξέταση, κατά την οποία ο γιατρός θα κάνει ερωτήσεις σχετικά με το οικογενειακό ιατρικό ιστορικό και θα εξετάσει σχολαστικά το δέρμα.

Αυτό που είναι γνωστό είναι ότι ο κίνδυνος εμφάνισης λεύκης αυξάνεται σε παιδιά με οικογενειακό ιστορικό λεύκης ή ιστορικό θυρεοειδικής νόσου, διαβήτη και ορισμένων άλλων αυτοάνοσων παθήσεων, όπως η γυρεοειδής αλωπεκία. [9]

Ψυχολογία

Εάν οι δερματικές κηλίδες είναι ορατές, το “κοινωνικό στίγμα” της λεύκης μπορεί να κάνει πιο δύσκολη την αντιμετώπιση της. Μελέτες επισημαίνουν ότι μεγάλος αριθμός των ατόμων που υποφέρουν από αυτή την πάθηση εμφανίζουν συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης. Το έντονο στρες, όμως, με τη σειρά του πυροδοτεί την εξάπλωση της λεύκης.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως η θετική ψυχολογία παίζει καθοριστικό ρόλο στην ποιότητα ζωής του ατόμου. Επιπλέον, η αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τη λεύκη, π.χ. μιλώντας με φίλους για αυτήν και αναζητώντας πρότυπα που έχουν λεύκη, μπορεί να βοηθήσει ξεπεραστούν καλύτερα οι δυσκολίες.

Στο Vita4you.gr θα βρείτε προϊόντα για λεύκη.

Βιβλιογραφία

1. What Is Vitiligo?
2. Vitiligo
3. Understanding the symptoms of vitiligo
4. ΝΙΗ: Vitiligo
5. What Is Vitiligo? Symptoms, Causes, Diagnosis, Treatment, and Prevention
6. What to Eat When You Have Vitiligo
7. Herbal Compounds for the Treatment of Vitiligo: A Review
8. Overview of Vitiligo in Children
9. Vitiligo
10. Can diet help vitiligo?