Χιονίστρες: υπάρχει φυσική αντιμετώπιση;

Όσο το κρύο παραμένει “τσουχτερό”, τόσο κάποιοι θα είναι πιο ευάλωτοι στο να εμφανίσουν χιονίστρες. Τι είναι όμως οι χιονίστρες; Αποτελούν ένα αθώο σύμπτωμα ή κρύβουν μια σοβαρή παθολογική διαταραχή; Ας τα βάλουμε όλα σε μια σειρά…

Τι είναι οι χιονίστρες;

Τόσο το έντονο ψύχος κατά τους χειμερινούς μήνες, όσο και οι συχνές εναλλαγές κρύου-ζέστης, έχουν ως αποτέλεσμα την πρόκληση μιας επώδυνης φλεγμονής των μικρών αιμοφόρων αγγείων του δέρματος. 

Αυτή η μορφή “κάκωσης” από το κρύο η οποία εντοπίζεται συνηθέστερα στα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών είναι γνωστή με τον επιστημονικό όρο χείμετλα ή κοινώς χιονίστρες. [1]

Χιονίστρες: αίτια

Όπως αναφέρθηκε, πρόκειται για μια αντίδραση του σώματος στο έντονο κρύο και στην υγρασία του περιβάλλοντος ειδικά όταν αυτή συνοδεύεται από απότομες αλλαγές της θερμοκρασίας, όπως για παράδειγμα όταν μπαίνετε σπίτι το χειμώνα και ζεσταίνετε τα χέρια σας μπροστά από μια σόμπα.

Το σώμα μας, όμως, δεν μπορεί πάντα να διαχειριστεί αυτή τη μεταβολή, με αποτέλεσμα να προκαλείται απότομη διαστολή στα μικρά αιμοφόρα αγγεία του δέρματος. Όμως, τα γύρω μεγαλύτερα αιμοφόρα αγγεία δεν προλαβαίνουν να αντιδράσουν σε αυτή την απότομη αύξηση της αιματικής ροής. Αυτό στη συνέχεια προκαλεί διαρροή αίματος στους κοντινούς ιστούς, με αποτέλεσμα την εμφάνιση των χαρακτηριστικών συμπτωμάτων (π.χ. ερυθρότητα, οίδημα, πόνος κ.ά.) 

Βέβαια, ο ακριβής λόγος που αυτή η αντίδραση συμβαίνει σε ορισμένα άτομα ενώ σε άλλα όχι, δεν είναι πλήρως κατανοητός. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως η εκδήλωση αυτού του φαινομένου μπορεί να οφείλεται σε: [2][3]

• κληρονομικούς παράγοντες
• ορμονικές αλλαγές 
• υποκείμενα νοσήματα (π.χ. ερυθηματώδης λύκος, νόσος Raynaud, διαταραχές του συνδετικού ιστού)

Φυσικά, δεν είναι όλοι το ίδιο ευάλωτοι στο να εμφανίσουν χιονίστρες, καθώς οι προδιαθεσικοί παράγοντες ποικίλουν. Οι συνηθέστεροι είναι:

• το γήρας (οι ηλικιωμένοι είναι πιο ευάλωτοι)
• ο χαμηλός δείκτης μάζας σώματος
• το φύλο (πιο συχνές οι χιονίστρες στις γυναίκες)
• τα πολύ στενά και σφιχτά ρούχα και παπούτσια
• η κακή κυκλοφορία του αίματος

Μπορεί να οφείλονται σε έλλειψη βιταμίνης;

Πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν πως οι χιονίστρες οφείλονται στην έλλειψη κάποιας βιταμίνης. Η αλήθεια είναι πως αποτελεί ένα αγγειακό φαινόμενο, που δεν φαίνεται να συνδέεται με ελλείψεις θρεπτικών συστατικών.

Χιονίστρες: συμπτώματα

Οι χιονίστρες (χείμετλα) κάνουν την εμφάνισή τους περίπου 12 ώρες μετά την έκθεση στο κρύο και τα κλινικά χαρακτηριστικά και συμπτώματα περιλαμβάνουν: [4]

• ερυθρότητα (εντοπισμένη στα άκρα)
• πρήξιμο και αίσθημα καύσου
• πόνο (λόγω της “συμπίεσης” των νεύρων της περιοχής)
• φαγούρα
• εμφάνιση φουσκάλων ή πληγών
• μωβ απόχρωση δέρματος

Παρότι εμφανίζονται συχνότερα και αμεσότερα στα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών, άλλες περιοχές που μπορεί να επηρεαστούν είναι:

• οι φτέρνες
• τα πλαϊνά των ποδιών 
• η μύτη
• τα αυτιά (πτερύγια)
• οι μηροί

Χιονίστρες: φυσική αντιμετώπιση

Αξίζει να σημειωθεί πως τις περισσότερες φορές οι χιονίστρες υποχωρούν από μόνες τους περίπου σε 1 με 3 εβδομάδες. Σε κάθε περίπτωση, αν εμφανίσετε χιονίστρες ακολουθήστε τις εξής κινήσεις: [5]

• Αποφύγετε (όσο μπορείτε) την έκθεση στο κρύο. Εάν είναι απαραίτητο να βγείτε σε ψυχρό καιρό, φροντίστε να καλύψετε τις πάσχουσες περιοχές και να τις προστατέψετε από τις χαμηλές θερμοκρασίες
• Διατηρήστε ζεστό ολόκληρο το σώμα σας και όχι μόνο τα άκρα.
• Μην ξύνετε την πάσχουσα περιοχή. Αυτό πιθανό να επιδεινώσει τον ερεθισμό.
• Στην περίπτωση των πληγών, φροντίστε να καθαρίζετε την περιοχή με μια αποστειρωμένη γάζα και ένα αντισηπτικό, προς αποφυγή μόλυνσης.
• Χρησιμοποιήστε μια ενυδατική κρέμα – αλοιφή με καλαμίνη για τη μείωση της φαγούρας ή μια θερμαντική κρέμα για χιονίστρες.
• Εφόσον δεν συνυπάρχουν έλκη και πληγές, πραγματοποιήστε απαλές μαλάξεις στις πληγείσες περιοχές.
• Πραγματοποιήστε ένα ποδόλουτρο (εάν το πρόβλημα εντοπίζεται στα κάτω άκρα) με ζεστό (όχι καυτό) νερό για λίγη ώρα.

Χιονίστρες: πρόληψη

Εάν συνηθίζετε να νιώθετε τα άκρα σας να “παγώνουν” ακόμα και με όχι τόσο χαμηλές θερμοκρασίες, τότε:[2] [6][7]

• φροντίστε να έχετε μαζί σας ένα ζευγάρι ισοθερμικά γάντια (θεωρούνται τα ιδανικότερα γάντια για χιονίστρες), ώστε να διατηρείτε τα χέρια σας πάντα ζεστά
• φορέστε μάλλινες ή βαμβακερές κάλτσες για να επιτρέψετε στα πόδια σας να «αναπνέουν»
• αποφύγετε το κάπνισμα, καθώς μπορεί να επηρεάσει την κυκλοφορία του αίματος μέσω της αγγειοσύσπασης που προκαλεί η νικοτίνη
• αποφύγετε τα πολύ σφιχτά παπούτσια
• εάν το δέρμα σας κρυώσει, φροντίστε να επαναφέρετε σταδιακά τη θερμοκρασία
• φορέστε αρκετές στρώσεις ρούχων όταν εκτίθεστε στο κρύο
• εντάξτε στο πρόγραμμά σας τη στοιχειώδη άσκηση (περπάτημα), ώστε να βελτιώσετε την περιφερική κυκλοφορία του αίματος

Πότε να δω το γιατρό;

Παρότι αποτελεί ένα αγγειοσυσπαστικό νόσημα ενδέχεται να υποκρύπτεται μια ρευματολογική διαταραχή, όπως ένας συστηματικός ερυθηματώδης λύκος.

Φροντίστε να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια εάν: [1]

• τα συμπτώματα επιμένουν για πάνω από 2-3 εβδομάδες
• έχει προκληθεί μόλυνση στην πάσχουσα περιοχή
• τα συμπτώματα εμφανίζονται και εξαφανίζονται ακόμα και σε περιόδους με υψηλή θερμοκρασία
• υποφέρετε από διαβήτη και εμφανίσετε χιονίστρες στα άκρα σας
• εκδηλώσετε πυρετό

Οι χιονίστρες δεν θα πρέπει να συγχέονται με άλλες καταστάσεις, όπως κρυοπαγήματα στα πόδια ή το φαινόμενο Raynaud. Ο ιατρός σας είναι ο ειδικός να κάνει διαφοροδιάγνωση και να σας χορηγήσει την κατάλληλη θεραπεία, προκειμένου να ανακουφιστείτε πιο άμεσα.

Οι χιονίστρες τις περισσότερες φορές αποτελούν μια ακίνδυνη διαταραχή, η οποία παρέρχεται από μόνη της με τους χειρισμούς που αναφέραμε παραπάνω. Ωστόσο, σε πιο σπάνιες περιπτώσεις ενδέχεται να υποκρύπτονται σοβαρότερα ρευματικά νοσήματα. 

Σε κάθε περίπτωση η προστασία από το κρύο αποτελεί το καλύτερο μέτρο πρόληψης αλλά και θεραπείας για τις ενοχλητικές χιονίστρες.

Βρείτε στο Vita4you.gr κρέμες για χιονίστρες.