Μωβ μέδουσα (τσούχτρα): τσίμπημα και αντιμετώπιση!

Οι μωβ μέδουσες ήρθαν για να ταράξουν τα νερά στις ελληνικές παραλίες και όχι μόνο! Το φαινόμενο Πελαγία, όπως είναι γνωστό, κάνει την εμφάνισή του κατά καιρούς, όμως τα τελευταία χρόνια και ειδικά φέτος είναι ιδιαίτερα έντονο στις θάλασσές μας.

Μέδουσα: μυθολογία

Από την αρχαιότητα ακόμη, η Μέδουσα είχε πλάσει γύρω της έναν κόσμο τρόμου αλλά και θαυμασμού! Σύμφωνα με το μύθο “ο Περσέας και η Μέδουσα”, υπήρχε κάποτε μια όμορφη γοργόνα, η Μέδουσα, την οποία η Αθηνά αποφάσισε να μετατρέψει σε τέρας με φίδια αντί για μαλλιά, επειδή βεβήλωσε το ναό της με τον Ποσειδώνα.

Το βλέμμα της ήταν τόσο καθηλωτικό, που έλεγαν πως όποιος κοιτάξει τη μέδουσα κατά πρόσωπο πετρώνει. Έτσι και σήμερα, αν κάποιος συναντήσει μια μέδουσα στη θάλασσα παγώνει από φόβο μην τον τσιμπήσει. Αν μάλιστα αυτή είναι μια μωβ μέδουσα, τότε θα ‘χει και δίκιο!

Μωβ μέδουσα: τι είναι;

Όμως τι ακριβώς είναι η μωβ μέδουσα και σε τι διαφέρει από τις άλλες; Η μωβ μέδουσα ή Pelagia noctiluca (πελάτζια νοκτιλούκα), όπως ονομάζεται επιστημονικά, δεν θεωρείται γενικά επικίνδυνη, ωστόσο κατατάσσεται στις τοξικές μέδουσες! 

Το όνομα Πελαγία προέρχεται από την ελληνική λέξη “πέλαγος”, δηλαδή θάλασσα, ενώ το Noctiluca συνδυάζει το λατινικό nox (νύχτα) και το lux (φως), για να περιγράψει την ιδιότητά της να φωσφορίζει στο σκοτάδι.

Πρόκειται για μια μέδουσα/ τσούχτρα μεγέθους 6-10 εκ. σε διάμετρο, ενώ τα πλοκάμια της μπορεί να φτάσουν σε μήκος μέχρι και τα 10 μέτρα! Το χρώμα της είναι ροζ-μωβ (συνήθως ανοιχτόχρωμο) και έχει κάθετες ρίγες. Έχει 8 απλά πλοκάμια και 4 αρκετά φαρδύτερα, ενώ το σχήμα της είναι καμπανοειδές. Ζει σε ζεστά νερά και εντοπίζεται σε διάφορα τροπικά μέρη, αλλά και στη Μεσόγειο. Κάπως έτσι εμφανίστηκε και στην Ελλάδα!

Μωβ μέδουσα: τσίμπημα

Το τσίμπημα από μωβ μέδουσα μπορεί να είναι αρκετά επώδυνο, μιας και περιέχει τοξίνη που μεταφέρεται σε όποιον οργανισμό έρχεται σε επαφή μαζί της. Συνήθως δεν είναι επικίνδυνο, ωστόσο ένας ευαίσθητος οργανισμός μπορεί να αντιδράσει διαφορετικά. 

Δεδομένου ότι τα πλοκάμια της είναι σχεδόν αόρατα μέσα στο νερό, θα πρέπει να προσέχουμε ιδιαίτερα όταν κολυμπάμε, καθώς πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι μπορεί να μας τσιμπήσουν ακόμα και από αρκετά μέτρα απόσταση. Επιπλέον, τα πλοκάμια συνεχίζουν να είναι επικίνδυνα, ακόμα και αν έχουν αποκοπεί από το υπόλοιπο σώμα.

Μωβ μέδουσα: αντιμετώπιση

Γενικά, αν μας τσιμπήσει μωβ μέδουσα θα πρέπει να βγούμε άμεσα από τη θάλασσα, γι’ αυτό καλό θα ήταν να μην κολυμπάμε πολύ βαθιά.

Σύμφωνα με πολλούς γιατρούς και παιδιάτρους, μετά την έξοδο από το νερό, θα πρέπει να ακολουθήσουμε τα εξής βήματα:

1. Μεταφερόμαστε σε σκιά και ζητάμε βοήθεια
2. Καθαρίζουμε την περιοχή χρησιμοποιώντας μια πλαστική κάρτα, τηλεκάρτα ή τσιμπιδάκι, απομακρύνοντας τυχόν πλοκάμια που έχουν μείνει πάνω. Το βήμα αυτό πρέπει να γίνει πριν ρίξουμε θαλασσινό νερό για να μην μεταφερθούν τα πλοκάμια σε άλλο σημείο. Επιπλέον, ελέγχουμε και στο υπόλοιπο σώμα, πέραν της περιοχής που πονάμε. Μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε κάποια πέτρα ή χαρτοπετσέτα, αλλά ποτέ δεν αγγίζουμε με γυμνά χέρια, για να μην μεταφέρουμε τον ερεθισμό.
3. Ξεπλένουμε την περιοχή με άφθονο θαλασσινό νερό. 
4. Φτιάχνουμε μίγμα με μαγειρική σόδα και θαλασσινό νερό, σε αναλογία 1:1 και τοποθετούμε στο σημείο για μερικά λεπτά. Αυτό θα ανακουφίσει τον πόνο. Γι’ αυτό θα ήταν καλό να έχουμε στην παραλία μαζί μας πάντα λίγη σόδα.
5. Στη συνέχεια είναι καλό να εφαρμόσουμε κάποια ειδική κρέμα ή χάπι, που θα έχουμε προμηθευτεί από το φαρμακείο, για τέτοιου είδους τσιμπήματα.

Πότε πάμε στο νοσοκομείο

Υπάρχουν και κάποια ανησυχητικά συμπτώματα από το τσίμπημα μωβ μέδουσας, στα οποία καλό θα ήταν να κινηθούμε γρήγορα και να μεταβούμε στο κοντινότερο κέντρο υγείας ή νοσοκομείο. Αυτά είναι:

• Πρήξιμο ματιών ή χειλιών
• Δύσπνοια
• Ζάλη
• Υπόταση
• Εξανθήματα και στο υπόλοιπο σώμα
• Το άτομο είναι σε σύγχυση
• Εάν το τσίμπημα είναι στο πρόσωπο ή στα γεννητικά όργανα

Τι να μην κάνεις

Είναι σημαντικό να συγκρατήσουμε ότι το τσίμπημα της μωβ μέδουσας είναι διαφορετικό από τα συνηθισμένα, το ίδιο και η αντιμετώπισή του.

• Όπως αναφέραμε, είναι σημαντικό να μην ακουμπήσετε μέσα στον πανικό σας τα υπολείμματα στο δέρμα με γυμνά χέρια! 
• Μην ρίξετε: γλυκό νερό, ξύδι, αμμωνία, οινόπνευμα/ αλκοόλ. Κάτι τέτοιο θα κάνει πιο έντονο τον πόνο, ενώ είναι πιθανό να απελευθερωθεί περισσότερη τοξίνη.
• Μην βγάλετε τη μέδουσα έξω από τη θάλασσα. Αυτό θα διασπείρει τα κνιδοκύτταρα (τα κύτταρα που εκλύουν τοξίνη), ενώ επειδή κανένας δεν θα τολμά να την πλησιάσει θα μυρίσει σύντομα!

Άλλες Μέδουσες στην Ελλάδα

• Καφέ μέδουσα σαλούφα

Γνωστή και ως μέδουσα τηγανητό αυγό ή Μεσογειακή μέδουσα, η καφέ μέδουσα είναι ευτυχώς ακίνδυνη! Αν θέλουμε μπορούμε ακόμα και να κολυμπήσουμε δίπλα της, καθώς είναι μια μέδουσα που δεν τσιμπάει.

Οι σαλούφες, όπως αλλιώς ονομάζονται κινούνται πάντα στην επιφάνεια της θάλασσας, ακόμα κι αν τα νερά δεν είναι ρηχά. ΄Ετσι, γίνονται γρήγορα αντιληπτές. 

Όσοι αναρωτιούνται τι είναι η σαλούφα και πώς μοιάζει, το μέγεθός της δεν ξεπερνά τα 30 εκ., έχει πράσινο και καφέ χρώμα και μοιάζει με τηγανιτό αυγό (Fried Egg Jellyfish). Έχει επίσης πολλά μικροσκοπικά μάτια, που της επιτρέπει να έχει όραση 360°!

• Μπλε μέδουσα

Μια ακόμη μέδουσα που έκανε την εμφάνισή της τελευταία είναι η γαλάζια ή μπλε μέδουσα, που χαρακτηρίζεται από μια μωβ λωρίδα στον περίγυρο της καμπάνας της.

Πρόκειται για τη μέδουσα Rhizostoma pulmo, που συνήθως απαντάται σε πιο βαθιά νερά, εκτός κι αν οι άνεμοι την παρασύρουν στα ρηχά. Μπορεί, επίσης, να εντοπιστεί και σε λευκό χρώμα.

Οι γαλάζιες μέδουσες είναι μεγάλες σε μέγεθος, με διάμετρο καμπάνας να φτάνει μέχρι και 90 εκ, γι’ αυτό και εύκολα μπορεί κανείς να τις εντοπίσει και να τις αποφύγει. Εκλύουν και αυτές τοξίνες, οι οποίες μπορεί να φτάσουν σε εμάς ακόμα κι αν κολυμπάμε δίπλα τους χωρίς να τις ακουμπήσουμε! Το αποτέλεσμα είναι να νιώσουμε κάψιμο και φαγούρα.

Ωστόσο, οι ειδικοί δηλώνουν πως οι γαλάζιες μέδουσες δεν είναι επικίνδυνες. Αν δούμε κάποια να μας πλησιάζει, μπορούμε να την σπρώξουμε μακριά από την καμπάνα της, αρκεί να θυμηθούμε να μην πιάσουμε το πρόσωπό μας μετά! 

Γενικά, οι μέδουσες στις ελληνικές θάλασσες δεν θεωρούνται επικίνδυνες για την υγεία μας, εκτός κι αν είμαστε αλλεργικοί. Η αντιμετώπιση ενός τσιμπήματος χρειάζεται προσοχή και κυρίως επαγρύπνηση για τυχόν συμπτώματα που μπορεί να ακολουθήσουν.

Η πλειονότητα των λουόμενων δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα, ενώ σπάνια κάποιος χρειάζεται να μεταβεί σε νοσοκομείο. Είναι καλό όμως να γνωρίζουμε τα βήματα αντιμετώπισης και κυρίως να μην μας πιάνει πανικός.

Χαρείτε λοιπόν τις διακοπές σας, εξοπλιστείτε με σόδα και ξεκινήστε για μια παραλία!

Πηγές

1. Μωβ Μέδουσες
2. Jellyfish and other sea creature stings