Εχινάκεια: οφέλη, δοσολογία και παρενέργειες

Τι είναι η εχινάκεια;

Μπορεί ένα μικρό μωβ λουλούδι να ενισχύσει το ανοσοποιητικό μας και να μας θωρακίσει ενάντια σε ιώσεις και τη γρίπη; Ναι, μπορεί και είναι η εχινάκεια!

Η εχινάκεια, ή αλλιώς για πολλούς εχινάτσια ή εχινάτσεα (Echinacea), αποτελεί ένα βότανο, συγκεκριμένα ένα μικρό μωβ λουλούδι, που φύεται κατά κύριο λόγο στη βόρεια και δυτική Αμερική και ανήκει στην ευρύτερη οικογένεια των ηλίανθων. 

Τα κύρια είδη της είναι: 

• Echinacea purpurea
• Echinacea angustifolia
• Echinacea pallida

Παραδοσιακά χρησιμοποιείται ως αναλγητικό βότανο για την ανακούφιση τσιμπημάτων και επούλωση τραυμάτων καθώς και ως ανοσοδιεγερτικό για την αντιμετώπιση λοιμώξεων.

Πλέον, καλλιεργείται και στην Ευρώπη με τα φύλλα, το άνθος, τη ρίζα και το μίσχο του φυτού να χρησιμοποιούνται για την παραγωγή συμπληρωμάτων διατροφής.[1]

Εχινάκεια: οφέλη

Το βότανο αυτό έχει μελετηθεί εκτενώς. Συνοπτικά οι δράσεις – ιδιότητές της είναι:

• Αντιιική δράση
• Αντιμυκητιακή δράση
• Αντιβακτηριδιακή δράση
• Διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα
• Επιταχύνει την επούλωση ιστών

Ενίσχυση ανοσοποιητικού συστήματος

Η εχινάκεια δεν αντιμετωπίζει τον παθογόνο παράγοντα που προκάλεσε την ίωση ή την λοίμωξη, αλλά ενεργοποιεί και ενισχύει τη δράση του ανοσοποιητικού συστήματος. Με αυτόν τον τρόπο δεν αναπτύσσεται ανοχή των βακτηρίων και των ιών απέναντι στη δράση της, όπως συμβαίνει με τα κοινά αντιβιοτικά. [2][3]

Από πολλές μελέτες έχει φανεί πως η λήψη συμπληρώματος διατροφής εχινάκειας ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, θωρακίζοντας τον οργανισμό ενάντια σε παθογόνους παράγοντες. 

Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται πως ενισχύει τη δράση και παραγωγή κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος τα οποία είναι υπεύθυνα για την αναγνώριση και εξάλειψη παθογόνων παραγόντων. Ειδικότερα:[3]

• αυξάνει την δράση των μακροφάγων και του παράγοντα νέκρωσης (TNF- alpha) έως και 30% 
• διεγείρει ακόμη και την παραγωγή λευκών αιμοσφαιρίων από το μυελό των οστών (Β και Τ-λεμφοκυττάρων). 

Για αυτό το λόγο, εύλογα θα έλεγε κάποιος πως η εχινάκεια αποτελεί ένα φυσικό ανοσοδιεγερτικό.

Πολλές μελέτες έδειξαν ότι έχει τόσο θεραπευτικές όσο και προληπτικές ιδιότητες. 

• Επιταχύνει την ανάρρωση από το κοινό κρυολόγημα, ενώ μειώνει σημαντικά τα συμπτώματά του (π.χ. πονόλαιμος, καταρροή, βουλωμένη μύτη, φτέρνισμα, πονοκέφαλος και άλλα)
• Συμβάλλει σημαντικά στην αντιμετώπιση ιών, καθώς βοηθά στην αύξηση της αντίστασης του σώματος απέναντι στους ιούς (έρπης, ιός της γρίπης κ.α.).
• Υπάρχουν ενδείξεις πως μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη εμφάνισης κρυολογήματος ή γρίπης όταν ληφθεί σε πολύ αρχικά στάδια, ωστόσο η χρήση της δεν ενδείκνυται προληπτικά, εφόσον δεν υπάρχει υποψία νόσου.

Αντιμετώπιση βακτηρίων και μυκήτων 

Μελέτες αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της χρήση της εχινάκειας ως ισχυρό αντιβακτηριακό και αντιμυκητιακό συμπλήρωμα διατροφής, καθώς συμβάλλει στην αντιμετώπιση βακτηρίων και μυκήτων που είναι υπεύθυνα για ουρολοιμώξεις και δερματικές λοιμώξεις, όπως είναι ο σταφυλόκοκκος. 

Πιο συγκεκριμένα, βοηθά στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ουρολοίμωξης και της ευερέθιστης ουροδόχου κύστης, ενώ ενδείκνυται και σε περιπτώσεις επαναλαμβανόμενων και υποτροπιάζουσων μυκητιακών κολπίτιδων, ωτίτιδας, αμυγδαλίτιδας ή βρογχίτιδας. [4]

Επιπλέον δράσεις

Αποτελεί ένα εξαιρετικό αντισηπτικό, γι΄αυτό το λόγο χρησιμοποιείται τοπικά σε πληγές ή ως διάλυμα για γαργάρες. Ακόμη, έχει και επουλωτική δράση.

Εχινάκεια και παιδιά

Τα δεδομένα για τη χορήγηση εχινάκειας στα παιδιά δεν έχουν ξεκαθαριστεί πλήρως. Σαφώς, υπάρχουν στο εμπόριο διαθέσιμα συμπληρώματα διατροφής με εχινάκεια για παιδιά, σε διάφορες μορφές όπως βάμμα, σπρέυ ή ζελεδάκια, τα οποία καταφέρνουν να ενισχύουν με φυσικό τρόπο το αμυντικό σύστημα των παιδιών.

Αυτό που οφείλουμε να τονίσουμε είναι πως δεν πρέπει να γίνεται υπερκατανάλωση και το διάστημα χρήσης της να καθορίζεται από τον εκάστοτε παιδίατρο (συνήθως μέχρι 10-15 ημέρες).[5]

Δοσολογία & μορφές

Η συνιστώμενη λήψη για ενήλικες είναι μέχρι 1000 – 1500mg την ημέρα το πολύ για 2 εβδομάδες, χωρίς διακοπή. Ιδανικά μοιράστε τη δόση σε 3 φορές την ημέρα (δηλ. 300-500mg τη φορά).

Συστήνεται να λαμβάνεται πριν το φαγητό ή μετά σε περίπτωση που δημιουργεί στομαχική δυσφορία. 

Στο εμπόριο διατίθεται σε διάφορες μορφές όπως:

• ταμπλέτες, 
• αναβράζοντα δισκία, 
• σιρόπι, 
• βάμμα, 
• σκόνη ή σε μορφή τσαγιού

Την εντοπίζουμε τόσο ως μονοσυστατικό όσο και σε συνδυασμό με άλλα αντιοξειδωτικά και ανοσοδιεγερτικά συστατικά για καλύτερη δράση (π.χ. με βιταμίνη C, σαμπούκο, ψευδάργυρο κ.α.).

• Σε μορφή διαλύματος μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αντισηπτικό πληγών ή για γαργάρες σε περίπτωση πονόλαιμου. 
• Σκόνη εχινάτσιας είναι χρήσιμη σε περιπτώσεις δοθιήνων ή εκζεμάτων. 
• Ως βάμμα, χρησιμοποιούνται περίπου 20 σταγόνες, 3 φορές την ημέρα. [5] [6]

Στο εμπόριο τη συναντάμε σε συμπληρώματα διατροφής μαζί με βιταμίνες ή άλλα βότανα. Για παράδειγμα, οι φόρμουλες με εχινάκεια, ψευδάργυρο, βιταμίνη C και D είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Παρενέργειες και αντενδείξεις

Πέραν από τις αλλεργικές αντιδράσεις που ενδέχεται να προκληθούν (εφόσον είστε αλλεργικοί στο βότανο), η λήψη της εχινάκειας είναι γενικά ανεκτή και ασφαλής. [7][3]

Σε πολύ υψηλές δόσεις ενδέχεται να προκαλέσει:

• ναυτία,
• ζάλη,
• μούδιασμα στη γλώσσα (τοπικά), κάτι το οποίο παρέρχεται αμέσως μετά από λίγα λεπτά

Ωστόσο, δεν συστήνεται η χρήση συμπληρώματος με εχινάκεια εφόσον δεν συντρέχει κάποιος λόγος ή για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. 

Η μέγιστη περίοδος που ενδείκνυται η χρήση της είναι περίπου 8 εβδομάδες και μετά διακοπή, καθώς όχι μόνο μπορεί να “χάσει” την αποτελεσματικότητά της, αλλά μπορεί να αποβεί τοξική για το συκώτι σε περίπτωση υπερδοσολογίας.

• Εχινάκεια και αυτοάνοσα νοσήματα

Η χρήση της αντενδείκνυται σε άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα, σε άτομα που ακολουθούν ανοσοκατασταλτική αγωγή, σε όσους υποφέρουν από φυματίωση, έχουν αλλεργία στις μαργαρίτες ή στην εχινακίνη (ουσία που περιέχεται στο εκχύλισμα του φυτού). 

• Εχινάκεια και Θυρεοειδής

Άτομα που πάσχουν από θυρεοειδοπάθειες (νόσος του Graves, θυρεοειδίτιδα Hashimoto κ.ά.) καλό θα ήταν να αποφεύγουν τη λήψη της, εκτός εάν έχουν την σύμφωνη γνώμη του θεράποντα ιατρού.

• Εχινάκεια στην εγκυμοσύνη;

Εγκυμονούσες, θηλάζουσες γυναίκες καθώς και παιδιά κάτω των τεσσάρων ετών, καλό θα ήταν να αποφεύγουν τη χρήση συμπληρωμάτων διατροφής με εχινάκεια, εκτός εάν έχει εγκρίνει τη λήψη της ο θεράπων ιατρός.

Συμπερασματικά

Γενικά, η λήψη συμπληρώματος ενδείκνυται σε [8]: 

• Ιώσεις, κρυολόγημα, γρίπη (ιός της γρίπης, έρπης)
• Δερματικές μολύνσεις (σταφυλόκοκκος)
• Μικροβιακές μολύνσεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος (ωτίτιδα, βρογχίτιδα, αμυγδαλίτιδα)
• Μολύνσεις ουροποιητικού συστήματος
• Μυκητιάσεις (κολπικές, άφθες, δερματομυκητιάσεις)

Ακόμα, έχουν πραγματοποιηθεί μελέτες που υποστηρίζουν τη δράση της στη μείωση της αντίστασης της ινσουλίνης σε άτομα με διαβήτη τύπου 2.

Στο Vita4you.gr μπορείτε να βρείτε μεγάλη ποικιλία σε συμπληρώματα με εχινάκεια (Echinacea).