Κολπίτιδα, συμπτώματα και θεραπεία

Ένα από τα πιο συχνά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες , ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, είναι η φλεγμονή των γυναικείων γεννητικών οργάνων, κοινώς κολπίτιδα.

 Παρόλο που αρχικά, οι κολπίτιδες δεν φαίνονται να είναι μια σοβαρή κατάσταση, συχνά η θεραπεία και η αντιμετώπισή τους είναι δύσκολη. Αυτό οφείλεται στην ανατομία της περιοχής αλλά και στην πολυπλοκότητα της φυσιολογικής μικροχλωρίδας που επικρατεί στον κόλπο.

Τι είναι η κολπίτιδα;

Η κολπίτιδα είναι ένας όρος που περιγράφει διάφορες διαταραχές που προκαλούν μόλυνση ή φλεγμονή του κόλπου. Mπορεί να εντοπιστεί, είτε στην εξωτερική περιοχή του κόλπου (αιδοίο), είτε εσωτερικά στο ενδομήτριο, τον κόλπο ή τον τράχηλο.

 Η αιδοιοκολπίτιδα αναφέρεται στη φλεγμονή τόσο του κόλπου όσο και του αιδοίου (τα εξωτερικά γυναικεία γεννητικά όργανα).

 Αυτές οι καταστάσεις μπορεί να προκύψουν από μόλυνση που προκαλείται από οργανισμούς όπως βακτήρια, ζυμομύκητες, τριχομονάδες, χλαμύδια, μυκοπλάσματα  ή ιούς. [1]

 Οι πιο συνηθισμένοι τύποι κολπίτιδας είναι οι[1]:

• Μολύνσεις Candida (καντιντίαση)
• Βακτηριακή κολπίτιδα
• Τριχομοναδική κολπίτιδα
• Χλαμύδια ή γονόρροια
• Ιογενής κολπίτιδα (έρπης)
• Μη λοιμώδης κολπίτιδα
• Ατροφική κολπίτιδα

Αίτια κολπίτιδας

Ο κόλπος φυσιολογικά αποικίζεται από συμβιωτικούς μικροοργανισμούς (φυσιολογική χλωρίδα), οι οποίοι εμποδίζουν τα παθογόνα μικρόβια να εισέλθουν και να αναπτυχθούν.

 Το φυσιολογικό pH του κόλπου κυμαίνεται περίπου από 3,8 έως 4,5, είναι δηλαδή όξινο. Η οξύτητά του μειώνεται ελαφρώς όσο μεγαλώνουμε, κυρίως μετά την εμμηνόπαυση,  με το pH να αυξάνεται κοντά στο 5.

 Όταν για κάποιο λόγο η φυσιολογική μικροχλωρίδα διαταράσσεται, αναπτύσσονται παθογόνοι μικροοργανισμοί, το pH της περιοχής αλλάζει και έτσι εκδηλώνονται τα συμπτώματα της κολπίτιδας.

Τα μειωμένα επίπεδα οιστρογόνων μετά την εμμηνόπαυση και ορισμένες δερματικές διαταραχές μπορούν επίσης να προκαλέσουν κολπίτιδα.[2] Επιπλέον, ερεθισμοί από χημικά σε κρέμες, σπρέι ή ακόμα και ρούχα που έρχονται σε επαφή με αυτή την περιοχή είναι συχνά αίτια κολπίτιδας.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η κολπίτιδα οφείλεται σε μικροοργανισμούς που μεταφέρονται με τη σεξουαλική επαφή, σε κολπική ξηρότητα ή έλλειψη οιστρογόνων.[1]

Παράγοντες κινδύνου

Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης κολπίτιδας περιλαμβάνουν [2]:

1. Ορμονικές αλλαγές, όπως αυτές που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη, τα αντισυλληπτικά χάπια ή την εμμηνόπαυση
2. Σεξουαλική δραστηριότητα
3. Ύπαρξη σεξουαλικά μεταδιδόμενης λοίμωξης
4. Φάρμακα
5. Χρήση σπερματοκτόνων
6. Μη ελεγχόμενος διαβήτης
7. Χρήση προϊόντων υγιεινής π.χ. αφρόλουτρο, κολπικό σπρέι ή κολπικό αποσμητικό
8. Κολπικές πλύσεις
9. Υγρά ή στενά ρούχα και εσώρουχα
10. Χρήση σπιράλ (IUD) ως μέσο αντισύλληψης

Συμπτώματα κολπίτιδας

Κάθε μία από αυτές τις κολπικές λοιμώξεις μπορεί να έχει διαφορετικά συμπτώματα ή να μην έχει καθόλου συμπτώματα. Στην πραγματικότητα, η διάγνωση μπορεί να είναι δύσκολη ακόμα και για τον γιατρό.

 Μερικές φορές, μπορεί να υπάρχουν ταυτόχρονα πάνω από ένας τύπος κολπίτιδας. Παρακάτω παρουσιάζουμε τα συμπτώματα κάποιων τύπων κολπίτιδας:

 Μολύνσεις Candida

• Παχύρρευστη, λευκή κολπική έκκριση (υφή τυριού cottage)
• Υδαρής, άοσμη έκκριση
• Κνησμός, ερυθρότητα, πρήξιμο στο αιδοίο ή στον κόλπο
• «Μικρά κοψίματα» στο αιδοίο σας λόγω του «εύθρυπτου» (πολύ απαλού) δέρματος της περιοχής.
• Αίσθημα καύσου κατά την ούρηση (δυσουρία)

Βακτηριακή κολπίτιδα

Μπορεί να μην υπάρχουν καθόλου συμπτώματα ή να διαγνωστεί κατά τη διάρκεια μιας γυναικολογικής εξέτασης. Συχνά παρατηρούνται:

• Κολπική έκκριση με διαφορετική οσμή, η οποία γίνεται πιο έντονη μετά την σεξουαλική επαφή ή την έμμηνο ρύση.
• Λεπτόρρευστη, γαλακτώδης έκκριση, η οποία διαθέτει μια ιδιαίτερη οσμή «ψαριού». Αυτή η οσμή μπορεί να γίνει πιο αισθητή μετά την σεξουαλική επαφή.
• Κνησμός και ερυθρότητα συνήθως δεν παρατηρούνται, εκτός εάν υπάρχει ταυτόχρονη μόλυνση από βακτηριακή κολπίτιδα και ζυμομύκητα.

Τριχομονάδα

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Αφρώδης, πρασινοκίτρινη έκκριση που συχνά έχει μια άσχημη μυρωδιά.
• Κνησμός και πόνος στον κόλπο και το αιδοίο, καθώς και καύσος κατά την ούρηση.
• Ενόχληση στο κάτω μέρος της κοιλιάς και κολπικός πόνος κατά την επαφή. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να γίνονται πιο έντονα μετά την έμμηνο ρύση.

Χλαμύδια

Πολλοί άνθρωποι με λοίμωξη από χλαμύδια δεν παρατηρούν συμπτώματα, καθιστώντας δύσκολη τη διάγνωση. Μερικές φορές υπάρχει κολπική έκκριση, αλλά όχι πάντα.

Πιο συχνά, μπορεί να παρατηρηθεί:

• Ελαφρά αιμορραγία, ειδικά μετά την επαφή λόγω «εύθρυπτου» ή πολύ μαλακού τραχήλου.
• Πόνος στο κάτω μέρος της κοιλιάς και της λεκάνης.
• Ερπητική κολπίτιδα (HSV). Το κύριο σύμπτωμα της ερπητικής κολπίτιδας είναι ο πόνος που σχετίζεται με βλάβες ή πληγές. Αυτές οι πληγές είναι συνήθως ορατές στο αιδοίο ή στον κόλπο, αλλά περιστασιακά βρίσκονται μέσα στον κόλπο και μπορούν να φανούν μόνο κατά τη διάρκεια μιας γυναικολογικής εξέτασης.

Μη λοιμώδης κολπίτιδα

• Κνησμός, καύσος και ερεθισμός στο αιδοίο και τον κόλπο
• Παχύρρευστη κολπική έκκριση, σαν βλέννα, κίτρινη ή πράσινη

Ατροφική κολπίτιδα

• Πόνος, ειδικά με τη σεξουαλική επαφή
• Κνησμός και καύσος στον κόλπο
• Συμπτώματα επείγουσας ούρησης και συχνότητας

Κολπίτιδα και περίοδος

Ο εμμηνορρυσιακός κύκλος περιλαμβάνει ορμονικές αλλαγές που μπορεί να δημιουργήσουν ανισορροπία στο pH του κόλπου. Όταν συμβεί αυτό, τα “κακά” βακτήρια μπορούν να πολλαπλασιαστούν, οδηγώντας δυνητικά σε λοιμώξεις, όπως η βακτηριακή κολπίτιδα [3].

 Ο περιστασιακός κνησμός κατά τη διάρκεια της περιόδου είναι μια συνηθισμένη αναφορά. Μερικές φορές, το ευαίσθητο δέρμα μπορεί να αντιδράσει στα υλικά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή των προϊόντων υγιεινής που χρησιμοποιούνται (σερβιέτες, ταμπόν κτλ).

Ο κνησμός που προέρχεται από ερεθισμούς μπορεί να αποφευχθεί ή να μειωθεί με τους παρακάτω τρόπους:

• Εφαρμογή ταμπόν ή σερβιέτας χωρίς άρωμα
• Αλλαγή εταιρείας προκειμένου να δοκιμαστούν προϊόντα με διαφορετικά υλικά κατασκευής
• Αλλαγή προϊόντων υγιεινής τακτικά (προσοχή στις ημερομηνίες λήξης και τις συνθήκες αποθήκευσης)
• Εφαρμογή του κατάλληλου μεγέθους ταμπόν, αναλόγως τη ροή, αποφεύγοντας τα πολύ απορροφητικά μεγέθη εάν δεν είναι απαραίτητο.
• Εφαρμογή κυπέλλου περιόδου, το οποίο θα πρέπει να καθαρίζεται προσεκτικά.
• Αποφυγή αρωματικών προϊόντων, όπως αρωματικά μαντηλάκια καθαρισμού, στην περιοχή του κόλπου.
• Πλύσιμο της περιοχής μόνο με νερό και ήπιο σαπούνι χωρίς χρώμα ή άρωμα. Χρησιμοποιήστε προϊόν που να ενδείκνυται για την ευαίσθητη περιοχή.

Εάν τα συμπτώματα δεν υποχωρήσουν τότε θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. [3]

Αντιμετώπιση κολπίτιδας

Η κολπίτιδα χρειάζεται την κατάλληλη αγωγή για τη μείωση των συμπτωμάτων και τη θεραπεία της. Η αγωγή μπορεί να είναι φαρμακευτική (προτείνεται από τον θεράπων ιατρό) ή μη, π.χ. κολπικά υπόθετα με γαλακτοβάκιλλους. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να συμβουλευτείτε το γυναικολόγο σας.

Μυκητιασική κολπίτιδα ή καντιντίαση

Εάν η αιτία της κολπίτιδας είναι η υπερανάπτυξη κάποιου μύκητα, τότε συνήθως χορηγούνται αντιμυκητιασικοί παράγοντες από του στόματος καθώς και αντιμυκητιασικά ενδοκολπικά υπόθετα ή κρέμες.

Καθώς στον κόλπο φυσιολογικά υπάρχουν γαλακτοβάκιλλοι, οι οποίοι προστατεύουν από παθογόνους μικροοργανισμούς, σε περιπτώσεις μυκητιασικής επιμόλυνσης χορηγούνται ενδοκολπικά υπόθετα γαλακτοβακίλλων που βοηθούν στην ταχύτερη αποκατάσταση και την εξισορρόπηση της κολπικής μικροχλωρίδας.

Βακτηριακή κολπίτιδα

Συνήθως, οι βακτηριακές κολπίτιδες είναι μια πολυ-μικροβιακή λοίμωξη. Η θεραπεία αφορά τη λήψη αντιβιοτικής θεραπείας από του στόματος και ενδοκολπικά, ή τη χρήση αντιβακτηριακής ενδοκολπικής κρέμας.

Ποια προϊόντα να επιλέξω;

Καθώς, στην ουσία, η κολπίτιδα αποτελεί μια διαταραχή του κολπικού pH, υπάρχουν στο εμπόριο καθαριστικά για την ευαίσθητη περιοχή, τα οποία βοηθούν στην εξισορρόπηση της οξύτητας του κόλπου.

Τα ενδοκολπικά καθαριστικά υπάρχουν σε διάφορες τιμές pH με αντισηπτικές ιδιότητες, ανάλογα την αιτία της επιμόλυνσης και μπορούν να χρησιμοποιηθούν παράλληλα με την εκάστοτε θεραπεία αντιμετώπισης που συνέστησε ο γυναικολόγος, κατόπιν συνεννόησης μαζί του.

Επιπλέον, καθώς η καθαριότητα της ευαίσθητης περιοχής αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για την υγιεινή της, υπάρχει μεγάλη ποικιλία καθαριστικών για εξωτερική χρήση, που περιποιούνται και καταπραΰνουν την περιοχή του κόλπου, χωρίς να διαταράσσουν το φυσιολογικό pH και χωρίς να προκαλούν ξηρότητα.

Σε περίπτωση έντονης ξηρότητας υπάρχουν κολπικές γέλες, οι οποίες ανακουφίζουν από την ξηρότητα και βοηθούν στη λίπανση του κόλπου.

Φυσικές λύσεις για την αντιμετώπιση της κολπίτιδας

Πολλοί αναρωτιούνται αν υπάρχουν φυσικοί τρόποι αντιμετώπισης της κολπίτιδας. Γενικά, είναι σοφό να ακολουθούμε τις οδηγίες ειδικού που να έχει κάνει έγκυρη διάγνωση. Διαφορετικά, είναι πιθανό η κατάσταση να χειροτερέψει, εάν πάρουμε αυθαίρετες αποφάσεις, χωρίς να ενημερώσουμε τον θεράπων ιατρό.

Υπάρχουν λοιπόν, τροφές αλλά και ουσίες που μπορεί να μας βοηθήσουν για καλύτερη αντιμετώπιση μιας κολπίτιδας.

Γιαούρτι

Το γιαούρτι μπορεί να βοηθήσει σε πολλούς τύπους κολπίτιδας. Μελέτες δείχνουν ότι, κατά την λήψη του, εμπλουτίζει τον κόλπο με φιλικά βακτήρια τα οποία δρουν κατά των παθογόνων βακτηρίων. Το γιαούρτι συμβάλλει στην επίλυση της κολπίτιδας και στην πρόληψη της επανεμφάνισής της.[4] Προσοχή, να περιέχει καλλιέργεια γιαούρτης και να είναι χωρίς ζάχαρη.

Βορικό οξύ

Το βορικό οξύ χρησιμοποιείται για πολλά χρόνια ως θεραπεία για κολπικές λοιμώξεις. Έχει αποδειχθεί ότι βοηθά στην επίλυση της κολπίτιδας και στη μείωση των συμπτωμάτων με την πάροδο του χρόνου, όταν εφαρμόζεται στον κόλπο. Ωστόσο, το βορικό οξύ χρησιμοποιείται με καθοδήγηση ειδικού και χρειάζεται προσοχή, καθώς μπορεί να γίνει αρκετά ερεθιστικό με παρατεταμένη χρήση [5].

Διατροφικές αλλαγές

Εάν αντιμετωπίζετε κάποια μορφή κολπίτιδας, η αλλαγή της διατροφής σας μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των συμπτωμάτων και στην υποστήριξη της διαδικασίας ανάρρωσης. Οι διατροφικές αλλαγές που πρέπει να κάνετε περιλαμβάνουν:

• Μείωση της ζάχαρης και των γλυκών
• Αποχή από φαγητά με μαγιά, όπως το ψωμί
• Μείωση κατανάλωσης τυριών
• Αποφυγή κατανάλωσης αλκοόλ
• Κατανάλωση περισσότερων λαχανικών
• Κατανάλωση ρυζιού και σιταριού
• Κατανάλωση γιαουρτιού χωρίς ζάχαρη [5]

Όταν κάνετε αλλαγές στη διατροφή σας, να συμβουλεύεστε πάντα έναν ειδικό και να παρακολουθείτε τυχόν αλλαγές στα συμπτώματά.

Πρόληψη κολπίτιδας

Η πρόληψη, τόσο ανάπτυξης όσο και υποτροπής της κολπίτιδας, αφορά την υγιεινή της περιοχής καθώς και το σωστά ενισχυμένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Η αυξημένη υγρασία από τη χρήση σερβιέτας και από βρεγμένα μαγιό/ ρούχα για πολλή ώρα, η χρήση στενών ρούχων και εσωρούχων καθώς και η αυξημένη θερμοκρασία τους καλοκαιρινούς μήνες μπορεί να πυροδοτήσουν την ανάπτυξη κάποιου μικροβίου.

Κάποιες απλές, καθημερινές συμβουλές για την πρόληψη της κολπίτιδας είναι οι εξής:

• Καθαρισμός της ευαίσθητης περιοχής με ειδικά καθαριστικά, τα οποία δεν διαταράσσουν τη φυσιολογική μικροχλωρίδα.
• Προσοχή, να μην υπάρχει επιμόλυνση από βακτήρια που βρίσκονται στην περιπρωκτική περιοχή.
• Καλός καθαρισμός των χεριών πριν και μετά τον καθαρισμό.
• Ορθή περιποίηση της ευαίσθητης περιοχής, ιδιαίτερα τις ημέρες της περιόδου.
• Μετά το τέλος της περιόδου μπορούν να χρησιμοποιούνται προληπτικά ενδοκολπικά υπόθετα με γαλακτοβάκιλλους για την αποκατάσταση και ενίσχυση της τοπικής μικροχλωρίδας.
• Χρήση προφυλακτικού κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.
• Σε περίπτωση λήψης αντιβίωσης από του στόματος, να γίνεται παράλληλη λήψη γαλακτοκομικών προϊόντων, προβιοτικών ή χρήση ενδοκολπικών υπόθετων με γαλακτοβάκιλλους για την πρόληψη μυκητιασικής επιμόλυνσης.

Η λήψη προβιοτικών συμπληρωμάτων από το στόμα, είναι επίσης χρήσιμη και σε έδαφος μυκητιασικής επιμόλυνσης.

Σε κάθε περίπτωση να συμβουλεύεστε το γυναικολόγο σας για τη σωστή και έγκαιρη αντιμετώπιση της κολπίτιδας.

Στο Vita4you.gr θα βρείτε μεγάλη ποικιλία σε προϊόντα για κολπίτιδα!

Βιβλιογραφία

1. Vaginitis: Causes, Symptoms, Treatment & Prevention
2. Vaginitis – Symptoms and causes – Mayo Clinic
3. Itchy Vagina During Period: Causes and Treatments
4. Ingestion of yogurt containing Lactobacillus acidophilus as prophylaxis for candidal vaginitis
5. How Can I Treat Vaginitis at Home?