Βρουξισμός: Tι είναι και πως αντιμετωπίζεται

Βρουξισμός (bruxism) ή βρυγμός ονομάζεται το ακούσιο τρίξιμο και σφίξιμο των δοντιών. Συνήθως συμβαίνει κατά τη διάρκεια του ύπνου αλλά μπορεί να συμβεί και την ημέρα [1].

Εκτιμάται ότι αυτή η κατάσταση προσβάλλει το 5-20% του πληθυσμού ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας, και περισσότερο τα παιδιά -τα χαμηλότερα ποσοστά είναι στους ηλικιωμένους άνω των 65 ετών.Τα άτομα που τρίζουν τα δόντια τους όταν κοιμούνται δεν το ξέρουν αλλά αυτοί που βρίσκονται δίπλα τους μπορούν να ακούσουν τους ήχους των δοντιών τους. Ο οδοντίατρος, εξετάζοντας τα δόντια, μπορεί να καταλάβει αν κάποιος τα τρίζει όταν κοιμάται, λόγω των επιπτώσεων που έχει αυτή η κατάσταση.

Βρουξισμός και ενδείξεις

Η πίεση που ασκείται με το τρίξιμο των δοντιών τη νύχτα μπορεί να είναι έως και έξι φορές μεγαλύτερη από την πίεση που ασκείται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Κάτι τέτοιο μπορεί να προκαλέσει καταστροφή της αδαμαντίνης των δοντιών, πόνο στο πρόσωπο, πόνο στους μύες της γνάθου και πονοκεφάλους ή ημικρανίες. Μπορεί να εμφανιστεί πόνος και στα αυτιά επειδή επηρεάζονται οι δομές της κροταφογναθικής άρθρωσης. Επίσης, μπορεί να υπάρξει και αντανακλαστικός πόνος κατά τον οποίο ένα άτομο αισθάνεται να πονά σε διαφορετική τοποθεσία από την πηγή του.

Φυσικά, έχει σημασία πόσο έντονος και διαρκής είναι ο βρουξισμός. Μερικοί άνθρωποι τρίζουν τα δόντια τους ακόμα και 40 λεπτά την ώρα όταν κοιμούνται. Αυτό αν συνεχιστεί για καιρό να μπορεί να βλάψει μόνιμα τη γνάθο. 

Εκτιμάται ότι το 20% όσων τρίζουν τα δόντια τους έχουν συμπτώματα μιας επώδυνης κατάστασης της γνάθου που ονομάζεται Διαταραχή Κροταφογναθικής Άρθρωσης (TMD: temporomandibular joint disorders) και επηρεάζει την κίνηση των κροταφογναθικών αρθρώσεων. Αυτές οι αρθρώσεις συνδέουν το σαγόνι σας με το κρανίο, βοηθώντας σας να τρώτε, να μασάτε και να μιλάτε. Αλλά όταν τρίζετε τα δόντια σας αδιάκοπα, καταπονείτε υπερβολικά τις συγκεκριμένες αρθρώσεις και είναι πιθανό να ακούγεται ένας ήχος σαν κλικ κάθε φορά που ανοιγοκλείνετε το στόμα μας.

Βρουξισμός και αιτίες

Παρά το γεγονός ότι ο βρουξισμός δεν είναι σπάνιο φαινόμενο-στοιχεία από το Αμερικανικό Εθνικό Ίδρυμα Ύπνου δείχνουν ότι το 8% των ενηλίκων και το 14-20% των παιδιών κάτω των 11 ετών τρίζουν τα δόντια τους τη νύχτα- οι αιτίες δεν είναι ξεκάθαρες. Στα μικρά παιδιά μπορεί να είναι μια απάντηση στον πόνο που συνοδεύει την οδοντοφυΐα ή όταν αισθάνονται άγχος.

Έχει παρατηρηθεί ότι το τρίξιμο συχνά συμβαίνει σε περιόδους θυμού και άγχους. Η έρευνα διαπίστωσε ότι η εγκεφαλική δραστηριότητα και ο καρδιακός ρυθμός μπορεί να αυξηθούν πριν από ένα επεισόδιο βρουξισμού, κάτι που υποδηλώνει ότι παίζει ρόλο το κεντρικό νευρικό σύστημα.

Σε μερικούς ανθρώπους μπορεί να οφείλεται σε σπασμό των μυών του προσώπου κατά τον ύπνο. Επίσης, ο βρουξισμός μπορεί να είναι μια παρενέργεια ορισμένων θεραπειών, συμπεριλαμβανομένων των αντικαταθλιπτικών και των αντιψυχωσικών.

Νευρολογικές καταστάσεις όπως η νόσος του Χάντινγκτον ή η νόσος του Πάρκινσον μπορούν να αποτελούν αιτίες. Παράγοντες που μπορεί να σχετίζονται περιλαμβάνουν την κόπωση, την κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα, την άπνοια ύπνου και το ροχαλητό. Σύμφωνα με κάποιες ενδείξεις, η τσίχλα μπορεί να ενθαρρύνει τον βρουξισμό.

Βρουξισμός και αντιμετώπιση

Το σφίξιμο ή το τρίξιμο των δοντιών κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να βελτιωθεί με αυξημένη ευαισθητοποίηση αλλά ο νυχτερινός βρουξισμός χρειάζεται άλλες στρατηγικές καθώς είναι εκτός ελέγχου του ατόμου.

Υπάρχουν διαθέσιμες επιλογές για την ανακούφιση των συμπτωμάτων και φυσικά αν εντοπιστεί η υποκείμενη αιτία μπορεί να αντιμετωπιστεί. Εάν το υποκείμενο πρόβλημα είναι άγχος ή άπνοια ύπνου, η θεραπεία αυτών των καταστάσεων μπορεί να βοηθήσει. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι η θεραπεία της άπνοιας του ύπνου μείωσε τα συμπτώματα [3].

Οι νάρθηκες είναι μια επιλογή [1]. Πρόκειται για μια κινητή κατασκευή, η οποία εφαρμόζεται από τον οδοντίατρο στη μασητική επιφάνεια και το κοπτικό χείλος των δοντιών της άνω ή κάτω γνάθου, μη επιτρέποντας την άμεση επαφή των δοντιών. Η χρήση νάρθηκα χαλαρώνει τους μύες, ώστε να μη βρίσκονται συνεχώς σε σύσπαση και ο οργανισμός μαθαίνει να μην τρίζει τα δόντια.

Tέλος, μια άλλη επιλογή, για βραχυπρόθεσμη χρήση, είναι η λήψη μυοχαλαρωτικών. Η αποφυγή τροφών και ποτών που περιέχουν υψηλές συγκεντρώσεις καφεΐνης ή αλκοόλ μπορεί να είναι ευεργετική [1]. 

Στο Vita4you.gr θα βρείτε ποικιλία από οδοντόκρεμες για ευαίσθητα δόντια!

Παραπομπές

1. Tooth Clenching or Grinding.
2. Prevalence of Sleep-Related Bruxism (SB).
3. Sleep Bruxism Related to Obstructive Sleep Apnea: The Effect of Continuous Positive Airway Pressure.