Θεανίνη, το αμινοξύ της ηρεμίας και της συγκέντρωσης

Η θεανίνη (L-Theanine) αποτελεί μια ένωση που πρωτο-προσδιορίστηκε στα φύλλα του τσαγιού μόλις πρίν από μερικές δεκαετίες. Αρκετές έρευνες έδειξαν πως προάγει τη χαλάρωση, χωρίς να φέρνει υπνηλία, διευκολύνει το άγχος και τη χαλάρωση, ενώ φαίνεται πως επιδρά θετικά ακόμη και στη συγκέντρωση.

Πηγές και τρόπος δράσης θεανίνης

Η L-θεανίνη είναι ένα αμινοξύ που δεν είναι συνηθισμένο στη διατροφή. Ανήκει στη μη-απαραίτητα αμινοξέα, ωστόσο δεν είναι ιδιαίτερα κοινό. Η θεανίνη έχει χημική δομή παρόμοια με τη γλουταμίνη και ορισμένους νευροδιαβιβαστές που παράγονται από αυτήν (GABA και γλουταμινικό), δρα στον εγκέφαλο και μεταδίδει νευρικά μηνύματα με παρόμοιο τρόπο. Απαντάται πιο συχνά στα φύλλα του τσαγιού, ενώ εντοπίζεται σε μικρές ποσότητες και σε ορισμένα είδη μανιταριών. Η πιο κοινή πηγή L-θεανίνης είναι τα φύλλα του φυτού camellia sinensis και αποτελεί το 50% των ολικών αμινοξέων στο τσάι.

Ιδιότητες και δράσεις

Χαλάρωση – ηρεμία

Η θεανίνη αποτελεί έναν παράγοντα χαλάρωσης, ο οποίος δεν προκαλεί καταστολή, εν αντιθέσει με το βάλσαμο λεμονιού (lemon balm) που χαλαρώνει αλλά φέρνει και υπνηλία. Εμπλέκεται στη μείωση της αντίληψης του άγχους και στην ελαφρά βελτίωση της προσοχής.  Η χαλαρωτική επίδραση της θεανίνης σχετίζεται με την αύξηση των α-κυμάτων στο εγκέφαλο, τα οποία συνδέονται με τη χαλάρωση. Επίσης, αποδείχθηκε ότι μειώνει τον καρδιακό ρυθμό ανάπαυσης. Η δράση της εμφανίζεται μέσα σε 30-60 λεπτά.

Αϋπνία – Ποιότητα ύπνου

Παρόλο που η L-theanine δεν φαίνεται να προκαλεί ύπνο, μπορεί να βοηθήσει σε περιπτώσεις αϋπνίας, εάν και δεν αποτελεί θεραπεία πρώτης γραμμής γι ‘αυτήν. Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι η L-theanine θα μπορούσε να είναι ευεργετική στην ποιότητα του ύπνου σε άτομα με διαταραχή ελλειματικής προσοχής και υπερκινητικότητας. Η διάρκεια και η χρόνος έλευσης του ύπνου δεν φαίνεται να επηρεάζονται.

Προσοχή και συγκέντρωση

Πέρα από τη χαλάρωση, τα αυξημένα α-κύματα συνδέονται με τους μηχανισμούς επιλεκτικής προσοχής, εγκεφαλική διέγερση και διανοητική εγρήγορση, ιδιαίτερα σε άτομα με υψηλά επίπεδα άγχους. Όφελος παρατηρήθηκε επίσης από άτομα που έπασχαν από ήπια γνωστική εξασθένιση.

Ανησυχία – Άγχος

Η θεανίνη φαίνεται να οφελεί ακόμη και σε καταστάσεις άγχους. Μελέτες έδειξαν πως σε άτομα τα οποία βίωναν στρες και είχαν υψηλά επίπεδα άγχους, η λήψη θεανίνης μείωσε το άγχος και τα συμπτώματά του, ακόμη σε άτομα με αγχώδεις διαταραχές ή σχιζοφρένεια. Πειραματικές μελέτες έδειξαν πως η λήψη θεανίνης συνδέεται και με μείωση ορισμένων δεικτών του στρες στο αίμα και μπορεί να μειώσει τις δυσμενείς οι επιπτώσεις του στρες, όπως η εξασθένιση της μνήμης.

Έλεγχος πίεσης αίματος

Η L-θεανίνη μπορεί να είναι ευεργετική για όσους παρουσιάζουν αυξημένη αρτηριακή πίεση σε καταστάσεις άγχους. Πρόσφατη μελέτη έδειξε πως η L-theanine συνέβαλε στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης σε άτομα που παρουσίαζαν υψηλή αρτηριακή πίεση μετά από ορισμένες νοητικές εργασίες. Στην ίδια μελέτη, οι ερευνητές σημείωσαν ότι η καφεΐνη είχε παρόμοια αλλά λιγότερο ευεργετική επίδραση.

Δόση, αλληλεπιδράσεις και ανεπιθύμητες δράσεις

Συστήνεται λήψη για διάστημα 3 εβδομάδων σε δόσεις των 100-400 mg/ημέρα για ύπνο, ηρεμία και στρες. Μπορεί να συνδυαστεί με καφεΐνη για αύξηση της συγκέντρωσης σε αναλογία 12-100 mg L-θεανίνης και 30-100 mg καφεΐνης. Δεν υπάρχουν παρενέργειες από τη λήψη L-θεανίνης. Σε γενικές γραμμές, είναι ασφαλές να λαμβάνεται μέσω συμπληρωμάτων διατροφής ή από τσάγια. Ακόμη και σε υψηλές δόσεις δεν έχει παρατηρηθεί τοξικότητα. Συστήνεται να μη λαμβάνεται από άτομα που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία ή που λαμβάνουν αντι-υπερτασικά ή διεγερτικά φάρμακα.