Τερηδόνα, ο εχθρός των δοντιών

Η στοματική υγιεινή και ένα όμορφο χαμόγελο είναι πάντοτε σημείο προσοχής και αναφοράς για έναν άτομο. Τα δόντια αποτελούν από τα σημαντικότερα στοιχεία του σώματος, καθώς συμμετέχουν στη διαδικασία της μάσησης και στην ομιλία.

Η τερηδόνα αποτελεί τη πιο κοινή νόσο της στοματικής κοιλότητας. Προκαλεί αποδόμηση των δοντιών, επηρεάζοντας τόσο την υγεία όσο και την αισθητική του προσώπου. Τι ακριβώς είναι η τερηδόνα και πως μπορούμε να προστατέψουμε τα δόντια από αυτόν τον αόρατο εχθρό;

Η δομή των δοντιών

Τα δόντια αποτελούνται κυρίως από ανόργανα άλατα και σε μικρότερο ποσοστό από οργανικές ουσίες. Η δομή τους έχει πολλές στρώσεις. Στο εξωτερικό τους υπάρχει η αδαμαντίνη, που αποτελεί την πρώτη και εξωτερική άμυνα των δοντιών. Με κατεύθυνση προς το εσωτερικό των δοντιών, ακολουθεί η οδοντίνη, έπειτα η οστεΐνη που περιβάλλει τις ρίζες και τέλος ο πολφός, που εντοπίζεται στην πολφική κοιλότητα.

Τερηδόνα, ο εχθρός των δοντιών

Η τερηδόνα αποτελεί τη δημιουργία βλάβης στη δομή των δοντιών που οφείλεται σε μικροβιακή υπερανάπτυξη (τερηδονογόνοι μικροοργανισμοί). Μπορεί να εμφανιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, ακόμη και στα νεογιλά δόντια, και οφείλεται στη δράση μικροοργανισμών που φυσιολογικά υπάρχουν και αποικίζουν τη στοματική κοιλότητα.

Πως δημιουργείται η τερηδόνα και τι προκαλεί

Τα μικρόβια που υπάρχουν μέσα στο στόμα δημιουργούν τη μικροβιακή οδοντική πλάκα η οποία εντοπίζεται πάνω στις επιφάνειες των δοντιών. Όταν δεν τηρούνται οι σωστοί κανόνες στοματικής υγιεινής και δεν βουρτσίζονται τα δόντια, τότε τα βακτήρια που υπάρχουν στο στόμα υπεραναπτύσσονται.

Τα βακτήρια λοιπόν που υπάρχουν στο στόμα ζυμώνουν ή αλλιώς διασπούν τους υδατάνθρακες και τα σάκχαρα των τροφών που καταναλώνουμε. Ως αποτέλεσμα της διάσπασης των σακχάρων είναι η παραγωγή οξέων τα οποία μειώνουν το pH του στόματος και διαβρώνουν την αδαμαντίνη των δοντιών. Επιστημονικά αυτή η διάβρωση αναφέρεται και ως αφαλάτωση των οδοντικών ιστών και συγκεκριμένα των κρυστάλλων που περιέχει η αδαμαντίνη, το εξωτερικό της περίβλημα.

Εάν η οδοντική πλάκα δεν αφαιρεθεί, τότε τα βακτήρια της πλάκας συνεχίζουν να παράγουν περισσότερα οξέα με αποτέλεσμα την καταστροφή του δοντιού και τη δημιουργία μιας κοιλότητας στο δόντι. Σταδιακά και όσο η βλάβη της τερηδόνας μεγαλώνει, το δόντι γίνεται ευαίσθητο και υπάρχει πόνος. Εάν τα βακτήρια εισέλθουν στο εσωτερικό, μπορεί να προκαλέσουν λοίμωξη η οποία αναφέρεται και ως απόστημα.

Ο ρόλος της διατροφής στη υγεία των δοντιών

Μια διατροφή πλούσια σε υδατάνθρακες και σάκχαρα τροφοδοτεί τους μικροοργανισμούς του στόματος με πρώτη ύλη για ζύμωση. Η ζύμωση οδηγεί στην παραγωγή οξέων, η οποία ξεκινά μέσα στα πρώτα 5 -10 λεπτά, όπου και αρχίζει να πέφτει το pH του στόματος. Τροφές πλούσιες σε ζάχαρη, σάκχαρα (γλυκόζη, φρουκτόζη, λακτόζη, μαλτόζη), άμυλο και σύνθετους υδατάνθρακες μπορούν να προκαλέσουν τερηδόνα.

Στην προστασία των δοντιών από τη παραπάνω δράση των μικροβίων, συμμετέχει το σάλιο το οποίο χάρη στις αντιμικροβιακές ουσίες που περιέχει, όπως η λυσοζύμη, ρυθμίζει το pH του στόματος, προστατεύει από την εμφάνιση βλαβών, εξουδετερώνοντας τα οξέα και συμβάλλοντας στην επαναλάτωση των δοντιών.

Αντιμετώπιση και πρόληψη τερηδόνας

Απομάκρυνση οδοντική πλάκας

Συστήνεται καθημερινό βούρτσισμα των δοντιών, τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα και κυρίως μετά από κάθε γεύμα. Μελέτες έδειξαν πως η ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες βοηθούν στην αποτελεσματικότερη αφαίρεση οδοντικής πλάκας, λειτουργώντας προστατευτικά ενάντια της τερηδόνας.

Εκτός από το βούρτσισμα των δοντιών πολύ σημαντική είναι και η χρήση στοματικού διαλύματος και οδοντικού νήματος, τα οποία βοηθούν στην απομάκρυνση υπολειμμάτων των τροφών και μικροβίων ανάμεσα από τα δόντια καθώς και από δυσπρόσιτα σημεία τους στόματος.

Φθοριούχα σκευάσματα

Τόσο οι οδοντόκρεμες όσο και τα στοματικά διαλύματα συστήνεται να περιέχουν φθόριο, καθώς λειτουργούν ως μια επιπλέον ασπίδα προστασίας των δοντιών. Συγκεκριμένα το φθόριο εμποδίζει την διάσπαση της αδαμαντίνης, δρώντας ενάντιας στην τερηδόνας.

Σωστή διατροφή

Η μεγάλη κατανάλωση υδατανθράκων και γλυκισμάτων που δεν ακολουθείται από πλύσιμο των δοντιών, με τα χρόνια θα οδηγήσει σε φθορές της αδαμαντίνης. Συστήνεται περιορισμός των τροφών που περιέχουν απλά σάκχαρα καθώς των πολύ όξινων τροφών οι οποίες επίσης προκαλούν βλάβες στο περίβλημα των δοντιών. Είναι προτιμότερη η χρήση ολιγοθερμιδικών ή γλυκαντικών ουσιών οι οποίες δεν διασπώνται από τα βακτήρια και έτσι δεν προκαλούν βλάβες στα δόντια.