Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις για το σίδηρο

Ιron health

Ο σίδηρος είναι ένα σημαντικό μέταλλο που συμβάλλει στο σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων και της αιμοσφαιρίνης, στη φυσιολογική μεταφορά του οξυγόνου στο σώμα, στην καλή γνωστική λειτουργία, στην παραγωγή ενέργειας και στη μείωση της κόπωσης

Ο σίδηρος είναι ένα σημαντικό συστατικό της αιμοσφαιρίνης, ένας τύπος πρωτεΐνης στα ερυθρά αιμοσφαίρια που μεταφέρει οξυγόνο από τους πνεύμονες σε όλα τα μέρη του σώματος. Χωρίς αρκετό σίδηρο, δεν υπάρχουν αρκετά ερυθρά αιμοσφαίρια για τη μεταφορά οξυγόνου, γεγονός που οδηγεί σε κόπωση. Επίσης, είναι συστατικό της μυοσφαιρίνης, μιας πρωτεΐνης που μεταφέρει και αποθηκεύει οξυγόνο στους μυϊκούς ιστούς. Η δράση του είναι σημαντική για την υγιή ανάπτυξη του εγκεφάλου στα παιδιά, καθώς και για τη φυσιολογική λειτουργία διαφόρων κυττάρων και ορμονών.

Σίδηρος και τροφές

Στα τρόφιμα βρίσκεται σε δύο μορφές: αιμικός και μη-αιμικός. Ο αιμικός σίδηρος βρίσκεται μόνο σε ζωικές τροφές όπως κρέας, πουλερικά και θαλασσινά. Ο μη αιμικός σίδηρος βρίσκεται σε φυτικές τροφές όπως δημητριακά ολικής αλέσεως, ξηροί καρποί, σπόροι, όσπρια και φυλλώδη χόρτα. Ακόμη, βρίσκεται στις ζωικές τροφές (καθώς τα ζώα καταναλώνουν φυτικές τροφές με μη αιμικό σίδηρο) και στα εμπλουτισμένα τρόφιμα. Αποθηκεύεται στο σώμα ως φερριτίνη στο ήπαρ, τη σπλήνα, τους μυϊκούς ιστούς και τον μυελό των οστών και μεταφέρεται σε ολόκληρο το σώμα μέσω τρανσφερίνης, μια πρωτεΐνη στο αίμα που συνδέεται με το σίδηρο..

Το κρέας, τα πουλερικά και τα θαλασσινά είναι τα πιο πλούσια σε αιμικό-σίδηρο. Τα εμπλουτισμένα δημητριακά, οι ξηροί καρποί, οι σπόροι, τα όσπρια και τα λαχανικά περιέχουν μη-αιμικό σίδηρο. Στις ΗΠΑ πολλά ψωμιά, δημητριακά και βρεφικά παρασκευάσματα εμπλουτίζονται με σίδηρο.

Ο αιμικός σίδηρος απορροφάται καλύτερα από το σώμα από ό, τι ο μη-αιμικός. Ορισμένοι παράγοντες μπορούν να βελτιώσουν ή να αναστέλλουν την απορρόφηση του μη-αιμικού σιδήρου. Η βιταμίνη C και ο αιμικός σίδηρος που λαμβάνονται στο ίδιο γεύμα μπορούν να βελτιώσουν την απορρόφηση του. Ίνες πίτουρου, μεγάλες ποσότητες ασβεστίου, ιδίως από συμπληρώματα, και φυτικές ουσίες, όπως φυτικά οξέα και τανίνες, μπορούν να εμποδίσουν την απορρόφηση του μη-αιμικού σιδήρου. [2]

Ποιες είναι οι πηγές αιμικού-σιδήρου;

  • Στρείδια & μύδια
  • Συκώτι βοείου κρέατος ή κοτόπουλου
  • Κονσέρβες σαρδέλας
  • Βοδινό κρέας
  • Πουλερικά
  • Κονσερβοποιημένος τόνος

Ποιες είναι οι πηγές μη αιμικού-σιδήρου;

  • Ενισχυμένα δημητριακά πρωινού
  • Φασόλια
  • Σκούρα σοκολάτα (τουλάχιστον 45% κακάο)
  • Φακές
  • Σπανάκι
  • Πατάτα με τη φλούδα
  • Ξηροί καρποί, σπόροι
  • Εμπλουτισμένο ρύζι ή ψωμί

Έλλειψη σιδήρου

Η έλλειψη σιδήρου ονομάζεται αναιμία, η οποία επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως ετησίως. Συναντάται με τον όρο Iron Deficiency Anemia (IDA), πρόκειται για κοινή διατροφική ανεπάρκεια, προκαλώντας ακραία κόπωση και αίσθηση απώλειας της ισορροπίας. Επηρεάζει όλες τις ηλικίες αλλά και γυναίκες που είναι έγκυες ή σε εμμηνόρροια, άτομα που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση των νεφρών, μεταξύ αυτών άτομα που διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο γι’ αυτή την πάθηση.

Ποια είναι τα συμπτώματα της έλλειψης σιδήρου;

  • Κόπωση
  • Aδυναμία
  • Ζάλη
  • Σύγχυση
  • Απώλεια συγκέντρωσης
  • Ευαισθησία στο κρύο
  • Δυσκολία στην αναπνοή
  • Γρήγορος καρδιακός παλμός
  • Χλωμό δέρμα
  • Τριχόπτωση & εύθραυστα νύχια
  • Σύνδρομο Αλλοτριοφαγίας (Pica): έντονη επιθυμίας κατανάλωσης μη βρώσιμων ουσιών

Αναιμία και ομάδες υψηλού κινδύνου

Ποιες είναι οι ομάδες που μπορούν να εμφανίσουν αναιμία;

  • Έγκυες γυναίκες – κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μια γυναίκα παράγει πολύ μεγαλύτερες ποσότητες ερυθρών αιμοσφαιρίων για το έμβρυο, αυξάνοντας την ανάγκη για πρόσθετο διαιτητικό ή συμπληρωματικό σίδηρο. Το IDA κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρη γέννηση ή χαμηλό βάρος γέννησης, οπότε ο σίδηρος περιλαμβάνεται συνήθως στις εξετάσεις του προγεννητικού ελέγχου. Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων συνιστούν σε όλες τις έγκυες γυναίκες να αρχίσουν να λαμβάνουν 30 mg ημερησίως συμπλήρωμα σιδήρου. [2]
  • Εμμηνορροϊκές γυναίκες – γυναίκες που παρουσιάζουν έντονη αιμορραγία κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως , μπορεί να τους δημιουργηθεί έλλειψη σιδήρου.
  • Παιδιά – βρέφη έχουν υψηλές ανάγκες σε σίδηρο λόγω της ταχείας ανάπτυξής τους.
  • Ηλικιωμένοι — οι μεγαλύτερες ηλικίες σχετίζονται με υψηλότερο κίνδυνο κακής διατροφής και χρόνιων φλεγμονωδών ασθενειών που μπορούν να οδηγήσουν σε αναιμία. [1]
  • Οι χορτοφάγοι — όσοι ακολουθούν μια διατροφή χωρίς αιμικό σίδηρο: κρέας, ψάρια και πουλερικά μπορεί να αναπτύξουν IDA. Επειδή ο μη-αιμικός σίδηρος δεν απορροφάται καλά, απαιτείται μεγαλύτερη ποσότητα αυτών των τροφίμων ή προσοχή στον τρόπο με τον οποίο συνδυάζονται για τη βελτίωση της απορρόφησης (καταναλώστε συνδυαστικά με τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη C, αποφεύγεται να τρώτε συνδυαστικά με τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο, συμπληρώματα ασβεστίου ή τσάι, καφέ).
  • Οι αθλητές αντοχής – το έντονο τρέξιμο μπορεί να προκαλέσει ήπια γαστρεντερική αιμορραγία και μια κατάσταση που ονομάζεται αιμόλυση «foot-strike» διαλύονται τα ερυθρά αιμοσφαίρια με ταχύτερο ρυθμό. Οι γυναίκες αθλήτριες αντοχής έχουν επίσης εμμηνόρροια διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για IDA. [3]
  • Άτομα με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια κατά την αιμοκάθαρση – τα νεφρά δημιουργούν μια ορμόνη που ονομάζεται ερυθροποιητίνη (ΕΡΟ) που σηματοδοτεί το σώμα να κάνει ερυθρά αιμοσφαίρια. Η νεφρική ανεπάρκεια μειώνει την παραγωγή ΕΡΟ και επομένως των αιμοσφαιρίων. Επιπλέον, υπάρχει κάποια απώλεια αίματος κατά την αιμοκάθαρση.

Στο Vita4you.gr θα βρείτε συμπληρώματα σιδήρου Hema-plex!

Πηγές

  1. Le CH. The prevalence of anemia and moderate-severe anemia in the US population (NHANES 2003-2012). PLoS One. 2016 Nov 15;11(11):e0166635
  2. National Institutes of Health Office of Dietary Supplements: Iron Fact Sheet for Health Professionals https://ods.od.nih.gov/factsheets/Iron-HealthProfessional/. Accessed 9/2/2019.
  3. Powers JM, Buchanan GR. Disorders of Iron Metabolism: New Diagnostic and Treatment Approaches to Iron Deficiency. Hematology/Oncology Clinics. 2019 Jun 1;33(3):393-408.

Ιωάννα Αλιφραγκή

Αλιφραγκή Ιωάννα Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Η Αλιφραγκή Ιωάννα είναι Διαιτολόγος-Διατροφολόγος απόφοιτη του τμήματος Διατροφής & Διαιτολογίας Α.Τ.Ε.Ι. Κρήτης παράρτημα Σητείας, με πολυετή εμπειρία στο χώρο των συμπληρωμάτων διατροφής, εμπειρογνώμων στη παιδική παχυσαρκία και σε κλινικά περιστατικά διατροφής ενηλίκων.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Αποποίηση ευθύνης

Το περιεχόμενο του παρόντος διαδικτυακού ιστοτόπου δεν αποτελεί και δεν μπορεί να εκληφθεί ως ιατρική συμβουλή, διάγνωση, θεραπεία ή υπόδειξη. Όλες οι πληροφορίες παρέχονται στους αναγνώστες από επαγγελματίες υγείας, αποκλειστικά και μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Δεν υπάρχει καμία πρόθεση το περιεχόμενο αυτό να υποκαταστήσει την εξατομικευμένη ιατρική συμβουλή, διάγνωση, πρόγνωση ή θεραπεία.

Προτεινόμενα Άρθα

Αφήστε Σχόλιο

  1. Ο/Η Δημήτρης λέει:

    Σχετικά με τον σίδηρο η σύζυγος που έχει πρόβλημα έχει δοκιμάσει χάπια – αμπούλες αλλά της δημιουργούν δυσκοιλιότητα και δεν ξέρουμε τι να κάνουμε.Εχεται κάτι να μας στείλετε να δοκιμάσειγια να δούμε πως θα πάει η να μας σύστησετε κάτι;

Newsletter

Εγγραφείτε στο Newsletter μας και ενημερωθείτε πρώτοι για νέα και προσφορές.