Η μάχη των τροφών: ζωικές ή φυτικές πρωτεΐνες;

Η πρωτεΐνη αποτελεί ένα από τα βασικότερα στοιχεία της διατροφής και μαζί με τους υδατάνθρακες και το λίπος ανήκουν στα μακροθρεπτικά συστατικά. Ο κύριος ρόλος της πρωτεΐνης στον οργανισμό είναι πολύ σημαντικός, καθώς χωρίς αυτήν δεν υφίσταται ζωή. Τόσο οι ζωικές όσο και οι φυτικές τροφές μπορούν αμφότερα να τροφοδοτήσουν τον οργανισμό με πρωτεΐνη, ωστόσο υπάρχουν ορισμένες διαφορές μεταξύ τους.

Τι είναι οι πρωτεΐνες;

Οι πρωτεΐνες υπάρχουν σε όλο το σώμα, από τους μύες, τα όργανα, το αίμα, τα οστά, τα μαλλιά και το δέρμα. Ο ανθρώπινος οργανισμός έχει την δυνατότητα να αποθηκεύει μικρή ποσότητα πρωτεΐνης για να καλύπτει τις βασικές του ανάγκες σε δύσκολες συνθήκες, με αποτέλεσμα οι ημερήσιες ανάγκες σε πρωτεΐνη να πρέπει να καλύπτονται μέσω της διατροφής.

Ο δομικός λίθος της πρωτεΐνης είναι τα αμινοξέα. Συνολικά υπάρχουν 22 διαφορετικά αμινοξέα εκ των οποίων τα 9 θεωρούνται απαραίτητα (γλυκίνη, βαλίνη, ισολευκίνη, λευκίνη, θρεονίνη, μεθειονίνη, λυσίνη, γλουταμινικό οξύ, φαινυλαλανίνη, τρυπτοφάνη). Ως απαραίτητα αμινοξέα ορίζονται εκείνα που ο οργανισμός χρειάζεται για τη σύνθεση σημαντικών μορίων, ωστόσο αδυνατεί τα συνθέσει και πρέπει να τα προσλαμβάνει καθημερινά μέσω της τροφής.

Θα λέγαμε δηλαδή, πως ο οργανισμός δεν έχει ανάγκη από συγκεκριμένες πρωτεΐνες αλλά από συγκεκριμένα αμινοξέα. Οι πρωτεΐνες που έχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα για τον ανθρώπινο οργανισμό και κατ’ επέκταση και οι τροφές που τις περιέχουν, ονομάζονται ως πλήρεις ή υψηλής βιολογικής αξίας.

Ο ρόλος των πρωτεϊνών

Οι πιο σημαντικές λειτουργίες των πρωτεϊνών είναι η δημιουργία και επιδιόρθωση του συνδετικού ιστού, η σύνθεση ενζύμων και ορμονών, η μεταφορά μορίων στον οργανισμό, αποτελούν βασικό συστατικό του ανοσοποιητικού συστήματος, ενώ επίσης και καταλύουν πολλές βιοχημικές αντιδράσεις.

Φυτικές πρωτεΐνες VS Ζωικές πρωτεΐνες

Μία από τις κύριες διαφορές μεταξύ φυτικών και ζωικών πρωτεϊνών περιλαμβάνει τα περιεχόμενα αμινοξέα τους. Τα αμινοξέα είναι τα δομικά στοιχεία της πρωτεΐνης. Οι περισσότερες φυτικές πρωτεΐνες είναι ελλιπείς, πράγμα που σημαίνει ότι τους λείπουν τουλάχιστον ένα από τα απαραίτητα αμινοξέα. Ωστόσο, μερικές φυτικές τροφές, όπως το quinoa και το φαγόπυρο, είναι πλήρεις πηγές πρωτεϊνών. Είναι σημαντικό για τους χορτοφάγους και τους vegans να αναμειγνύουν τις πηγές πρωτεϊνών τους και να εξασφαλίζουν ότι παίρνουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα. Επίσης, ορισμένες πηγές φυτικών πρωτεϊνών μπορεί να χρειαστούν περισσότερο χρόνο για να αφομοιωθούν και να χρησιμοποιηθούν το σώμα.

Κατά την επιλογή μεταξύ φυτικών και ζωικών πρωτεϊνών, είναι σημαντικό να λαμβάνετε υπόψη και τα άλλα θρεπτικά συστατικά που παρέχουν τα τρόφιμα, καθώς μπορεί να διαφέρουν σημαντικά. Ορισμένες πηγές ζωικής πρωτεΐνης μπορεί να περιέχουν υψηλά επίπεδα σιδήρου και βιταμίνης Β-12, ενώ τα φυτικά τρόφιμα δεν έχουν αυτά τα θρεπτικά συστατικά.

Από την άλλη πλευρά, στις φυτικές τροφές υπάρχουν ορισμένα φυτοχημικά θρεπτικά συστατικά και αντιοξειδωτικά, τα οποία απουσιάζουν από τις ζωικές πρωτεΐνες. Τα ζωικά προϊόντα περιέχουν κορεσμένα λιπαρά οξέα και υψηλότερα επίπεδα χοληστερόλης από τις πηγές φυτικών πρωτεϊνών.

Οι διαιτητικές ίνες είναι ένας άλλος πολύ σημαντικός παράγοντας. Μόνο τα φυτικά τρόφιμα περιέχουν φυτικές ίνες, πράγμα που συμβάλλει στην ισορροπία οργανισμού και κυρίως του πεπτικού συστήματος.

Ποιες είναι καλύτερες;

Αποτελέσματα μετα-ανάλυσης μελετών, υποδεικνύει ότι η κατανάλωση περισσότερων ζωικών πρωτεϊνών, ειδικά εκείνων που προέρχονται από επεξεργασμένο κόκκινο κρέας, μπορεί να αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακές παθήσεις, ειδικά όταν υπήρχε ένας επιπλέον παράγοντας κινδύνου όπως το κάπνισμα, η πρόσληψη αλκοόλ ή το υπερβολικό βάρος ή η παχυσαρκία.

Τα αποτελέσματα έδειξαν επίσης ότι η κατανάλωση περισσότερων φυτικών πρωτεϊνών μπορεί να συμβάλει στη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου, εάν και εφόσον καταναλώνονται σωστά και δεν υπάρχουν διατροφικές ελλείψεις.

Συνοπτικά:

Συμπερασματικά

Σε γενικές γραμμές, ο καλύτερος τρόπος κάλυψης των διατροφικών αναγκών ενός ατόμου είναι να φάει μια μεγάλη ποικιλία τροφίμων με μέτρο. Εάν και η κατανάλωση φυτικών πρωτεϊνών φαίνεται να υπερισχύει όσον αφορά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, απαιτούν καλύτερο διατροφικό σχεδιασμό για να μπορέσουν να παρέχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα. Είτε ζωικές ή φυτικές πρωτεΐνες, δώστε έμφαση στα λιγότερο επεξεργασμένα τρόφιμα!