Ψωρίαση: συμπτώματα και θεραπεία!

Η ψωρίαση επηρεάζει ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού (1-3%), και αφορά τόσο ενήλικες όσο και παιδιά, κάθε φύλου και φυλής. Στην Ελλάδα, το ποσοστό αγγίζει το 2,5%! Συχνά, το αρχικό στάδιο κάνει την εμφάνισή του στις ηλικίες 15-25, χωρίς αυτό να αποτελεί κανόνα. 

Τι είναι η ψωρίαση;

Η ψωρίαση είναι μια χρόνια δερματική πάθηση, στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα είναι υπερδραστήριο, με αποτέλεσμα τα δερματικά κύτταρα να παράγονται με πολύ γρήγορο ρυθμό. 

Αυτό που συμβαίνει είναι ότι τα κύτταρα που αναπτύσσονται βαθιά στο δέρμα και ανεβαίνουν σταδιακά στην επιδερμίδα, στην περίπτωση της ψωρίασης το κάνουν πολύ γρήγορα. Αν ο τυπικός κύκλος ζωής ενός δερματικού κυττάρου είναι 28 ημέρες, στην ψωρίαση μπορεί να μειωθεί στις 4-5 ημέρες!

Έτσι, τα κύτταρα συσσωρεύονται στην επιφάνεια και προκαλείται η λεγόμενη υπερκεράτωση. Επηρεάζονται κυρίως οι εξής περιοχές:

• Τριχωτό κεφαλής
• Αγκώνες
• Γόνατα
• Πρόσωπο
• Χέρια & δάχτυλα χεριών
• Νύχια
• Γεννητικά όργανα
• Παλάμες και πέλματα
• Πάνω μέρος του αυχένα (σβέρκος)
• Περιοχή πίσω από τα αυτιά

Ωστόσο, η ψωρίαση μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε άλλο μέρος του σώματος.

Συμπτώματα

Αν και τα συμπτώματα της ψωρίασης διαφέρουν από άτομο σε άτομο, τα πιο κοινά είναι:

• Κόκκινες φολιδωτές πλάκες
• Ερυθρό, ξηρό δέρμα που ξεφλουδίζει ή ματώνει
• Φαγούρα/ κνησμός
• Αίσθημα καύσου 
• Πόνος (σε σοβαρές περιπτώσεις)
• Νύχια παχιά με ραβδώσεις

Γενικά, τα συμπτώματα παρουσιάζουν εξάρσεις και υφέσεις και ποικίλουν σε σοβαρότητα και διάρκεια. Συχνά, επιδεινώνονται την περίοδο του χειμώνα, όπου η ηλιοφάνεια είναι χαμηλή.

Ακόμη, είναι σημαντικό να τονίσουμε πως 1 στους 3 ασθενείς με ψωρίαση μπορεί να εμφανίσει ψωριασική αρθρίτιδα. Σε αυτή την περίπτωση, εμφανίζονται επίσης τα συμπτώματα:

• Δυσκαμψία, πρήξιμο και πόνος στις αρθρώσεις
• Πόνος στην πλάτη και τον αυχένα
• Πόνος στην πτέρνα

Αίτια

Αν και ο μηχανισμός της ψωρίασης δεν έχει γίνει πλήρως κατανοητός, οι περισσότεροι ειδικοί καταλήγουν πως τόσο κληρονομικοί, ψυχολογικοί, όσο και περιβαλλοντικοί παράγοντες παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εμφάνισή της. Συχνά, ασθενείς με ψωρίαση έχουν οικογενειακό ιστορικό της νόσου, ενώ ένα γεγονός (π.χ. έντονο στρες) είναι ικανό να πυροδοτήσει την εμφάνισή της, καθώς ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σε μεγαλύτερο βαθμό (αυτοάνοσο).

Παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε εξάρσεις είναι:

1. Άγχος: To ασυνήθιστα υψηλό άγχος μπορεί μπορεί να ενεργοποιήσει την ψωρίαση και να οδηγήσει σε συχνές εξάρσεις. 
2. Τραυματισμός: Ένα κόψιμο ή ξύσιμο του δέρματος μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή. Μην κάνετε τατουάζ εάν έχετε ψωρίαση. Οι τραυματισμοί, τα εμβόλια και τα ηλιακά εγκαύματα μπορούν επίσης να προκαλέσουν μια νέα εστία.
3. Μόλυνση:  Εάν είστε άρρωστοι ή καταπολεμάτε μια λοίμωξη, το ανοσοποιητικό σας κάνει μια υπερπροσπάθεια να ανταπεξέλθει. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε έξαρση της ψωρίασης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η λοίμωξη από από στρεπτόκοκκο.
4. Ιατρικές αγωγές: Ορισμένα σκευάσματα μπορούν να πυροδοτήσουν την ψωρίαση σε κάποιους ασθενείς. Τέτοια είναι αυτά που περιλαμβάνουν λίθιο και ορισμένες αγωγές για την υπέρταση.
5. Καιρικές συνθήκες: οι αλλαγές του καιρού, όπως οι χαμηλές χειμωνιάτικες θερμοκρασίες ή το πολύ ξηρό περιβάλλον, πυροδοτούν τη νόσο στους περισσότερους.
6. Αλκοόλ: Εάν πίνετε πολύ αλκοόλ, οι εξάρσεις  μπορεί να είναι πιο συχνές.
7. Κάπνισμα ή έκθεση σε καπνό.
8. Παχυσαρκία: Η ψωρίαση είναι πιο συχνή στα παχύσαρκα άτομα.

Είδη ψωρίασης

Υπάρχουν διάφοροι τύποι ψωρίασης, όπως:

1. Ψωρίαση κατά πλάκας:  Προσβάλει περίπου το 80% των ατόμων με ψωρίαση και εμφανίζεται με τη μορφή ξηρών, ερυθρών πλακών,που καλύπτονται από λευκές ή αργυρόχροες φολίδες.
2. Ανάστροφη ψωρίαση: Εντοπίζεται σε περιοχές, όπως οι μασχάλες, η βουβωνική χώρα, κάτω από τους μαστούς και στα γεννητικά όργανα.
3. Σταγονοειδής ψωρίαση: Επηρεάζει περισσότερο νεαρούς ενήλικες και παιδιά. Συνδέεται με βακτηριακή λοίμωξη –  συνήθως από στρεπτόκοκκο. 
4. Φλυκταινώδης ψωρίαση: Προκαλεί τη δημιουργία εξανθημάτων με μη-μολυσματικό πύον σε διάφορες περιοχές του σώματος.
5. Ερυθροδερμική ψωρίαση: Αποτελεί την πιο σπάνια, αλλά και την πιο σοβαρή μορφή ψωρίασης, επηρεάζοντας μόνο ένα 2% των ατόμων με ψωρίαση. Συμπτώματα όπως έντονος κνησμός, αυξημένη ερυθρότητα και απολέπιση εντοπίζονται σε όλο το σώμα. Μπορεί να επιφέρει αύξηση του καρδιακού παλμού, υποθερμία, καρδιακή ανεπάρκεια, αφυδάτωση, καθώς και σοβαρές λοιμώξεις, όπως πνευμονία και σηψαιμία.

Πώς φεύγει η ψωρίαση;

Η ψωρίαση δεν θεραπεύεται, ωστόσο περνάει περιόδους ύφεσης και έξαρσης. Δεδομένου ότι πρόκειται για μια πολυπαραγοντική νόσο, η αντιμετώπισή της καλό είναι να στοχεύει σε πολλά σημεία, περιλαμβάνοντας:

1. Τοπική θεραπεία με αλοιφές ή κρέμες
2. Διαχείριση του άγχους
3. Κατάλληλη διατροφή
4. Συμπληρώματα διατροφής
5. Έκθεση στον ήλιο
6. Αποφυγή ξηρού αέρα

Τι πρέπει λοιπόν να προσέξουμε στα παραπάνω και πώς μπορούν να μας βοηθήσουν;

1. Τοπικές θεραπείες

Η αναζήτηση της καλύτερης αλοιφής ή κρέμας για την ψωρίαση είναι για πολλούς ένας Μαραθώνιος! Συχνά, οι περισσότεροι απογοητεύονται όταν δεν βλέπουν άμεσα αποτέλεσμα ή όταν αυτό διαρκεί πολύ λίγο.

Για την επιλογή του καταλληλότερου για εσάς προϊόντος, καλό είναι να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό, μιας και υπάρχει ποικιλία επιλογών, ανάλογα με την περιοχή και τη βαρύτητα του προβλήματος. Στόχος των τοπικών θεραπειών είναι:

• να μειώσουν τη φλεγμονή του δέρματος
• να μειώσουν τον κνησμό
• να ενυδατώσουν το ξηρό και τραχύ δέρμα
• να βοηθήσουν στην αφαίρεση των φολίδων
• να λειάνουν το δέρμα και να μειώσουν την τραχύτητά του

Παράλληλα, υπάρχουν και πολλές ενυδατικές κρέμες και γαλακτώματα για μεγαλύτερη άνεση, ενώ σε πολλά καθαριστικά προϊόντα (σαμπουάν, αφρόλουτρα κτλ), θα βρείτε συστατικά όπως πίσσα (tar) και θείο (sulfur) που ανακουφίζουν ιδιαίτερα την ψωριασική επιδερμίδα.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάτε ότι προκειμένου να δείτε ουσιαστικό αποτέλεσμα και με μεγαλύτερη διάρκεια είναι σημαντικό να φροντίσετε και για τα παρακάτω:

2. Διαχείριση άγχους

Όσοι ταλαιπωρούνται από ψωρίαση, συχνά παρατηρούν εξάρσεις σε περιόδους έντονου στρες. Επομένως, μια καλή λύση είναι η υιοθέτηση τρόπων που βοηθούν στη μείωση αυτού, όπως:

• Χαλάρωση
• Βαθιές αναπνοές
• Yoga
• Θεραπείες διαχείρισης του stress (συμπεριφορικές, γνωστικές κ.ά.)
• Διαλογισμός
• Χαλαρωτικό μασάζ
• Ενασχόληση με δραστηριότητες

3. Διατροφή

Πολλές μελέτες σε ασθενείς με ψωρίαση έχουν δείξει ότι η Μεσογειακή διατροφή κάνει λιγότερο σοβαρά τα συμπτώματα της νόσου. Αυτή περιλαμβάνει τροφές πλούσιες σε βιταμίνες A, D, E, φολικό οξύ (π.χ. φρέσκα φρούτα και λαχανικά), αλλά και ωμέγα-3 λιπαρά οξέα (π.χ. ελαιόλαδο, λιπαρά ψάρια), τα οποία έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. 

Επιπλέον, η απώλεια βάρους σε υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα με ψωρίαση, φαίνεται να μειώνει τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων.

Τροφές που απαγορεύονται στην ψωρίαση

Δεδομένου ότι πρόκειται για ένα αυτοάνοσο νόσημα, είναι σημαντικό να αποφύγουμε ή να μειώσουμε τροφές που επιδεινώνουν την υγεία μας. Τέτοιες είναι:

• Πολύ επεξεργασμένα τρόφιμα, πλούσια σε κορεσμένα και trans λιπαρά π.χ. Γλυκά, αναψυκτικά, έτοιμα γεύματα, junk food κ.ά.
• Κόκκινο κρέας και γαλακτοκομικά
• Τροφές με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη (π.χ.λευκό ψωμί, ζυμαρικά, ρύζι, χυμοί)
• Λαχανικά nightshades (πατάτες, ντομάτες, μελιτζάνες, πιπεριές και μπαχαρικά που προέρχονται από αυτές π.χ. πάπρικα, πιπέρι καγιέν). Αν και δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα, πολλά άτομα παρατηρούν βελτίωση όταν τα περιορίζουν στη διατροφή τους.
• Αλκοόλ. Συχνά, η υψηλή κατανάλωσή του συνδέεται με την έναρξη της ψωρίασης, αλλά και τις εξάρσεις της νόσου.
• Τροφές με γλουτένη. Αρκετοί ασθενείς έχουν ευαισθησία στη γλουτένη. Έτσι, βλέπουν βελτίωση όταν μειώνουν τα τρόφιμα που την περιέχουν.

4. Συμπληρώματα διατροφής

Συμπληρώματα που φαίνεται να βοηθούν στη βελτίωση των συμπτωμάτων είναι:

• Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα (ιχθυέλαια)
• Το σελήνιο (κυρίως στην ερυθροδερμική ψωρίαση)
• Οι βιταμίνες D, Ε και Α (καθώς συχνά έχουν έλλειψη σε αυτές)

Οι διάφορες ελλείψεις σε βιταμίνες, καθώς και η ευαισθησία ή δυσανεξία στη γλουτένη μπορούν να εντοπιστούν με σχετικές εξετάσεις αίματος.

5. Έκθεση στον ήλιο

Η ηλιοθεραπεία 15-30’ χωρίς αντηλιακό είναι ευεργετική, αν και οι μηχανισμοί δεν είναι γνωστοί. Προκαλεί επίσης παραγωγή της βιταμίνης D και αυτός ίσως είναι ένας άλλος μηχανισμός δράσης. Να σημειωθεί ότι ο ήλιος δεν δρα πάντα ευεργετικά, καθώς το ηλιακό έγκαυμα μπορεί να αποτελέσει εκλυτικό παράγοντα της νόσου.

6. Αποφυγή του ξηρού αέρα το χειμώνα

Ο χειμώνας προκαλεί εξάρσεις στο 80% των ασθενών. Ο ξηρός αέρας στους εσωτερικούς χώρους επιδεινώνει τα συμπτώματα. Οι πάσχοντες δεν πρέπει να ξεχνούν την πολύ καλή ενυδάτωση του δέρματός τους, αλλά και  να πίνουν αρκετό νερό.

Είναι κολλητική;

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η ψωρίαση δεν είναι μεταδοτική και έτσι δεν υπάρχει κίνδυνος μετάδοσής της από άτομο σε άτομο.

Ακόμη, είναι διαφορετική από την ψώρα, η οποία είναι μια μεταδοτική δερματική ασθένεια και οφείλεται στο παράσιτο Sarcoptes scabiei (ακάρεο)

Συμπέρασμα

Συμπερασματικά, η ψωρίαση αποτελεί μια δερματοπάθεια που επηρεάζει την ποιότητα ζωής. Γι’ αυτό, είναι σημαντικές οι αλλαγές στον  τρόπο ζωής, αλλά και η σωστή περιποίηση του δέρματος. Επιπλέον, αν έχετε ψωρίαση είναι καλό να παρακολουθείστε από ειδικό δερματολόγο.