Μουρουνέλαιο, ένα θρεπτικό λάδι!

Το μουρουνέλαιο (cod liver oil) είναι ένα από τα πιο γνωστά συμπληρώματα διατροφής που έδιναν οι γονείς στα παιδιά για καλή ανάπτυξη. Τι είναι όμως ακριβώς το μουρουνέλαιο; σε τι διαφέρει από τα ιχθυέλαια; Ποιες είναι οι ευεργετικές ιδιότητές του για την υγεία;

Το μουρουνέλαιο, όπως υποδηλώνει και το όνομά του, είναι το έλαιο που προέρχεται από το ψάρι μουρούνα ή γάδος. Η μουρούνα ανήκει στην οικογένεια των μπακαλιάρων και βρίσκεται κυρίως στις βόρειες θάλασσες.

Διατροφική αξία

Θεωρείται μια θρεπτική τροφή τόσο για παιδιά όσο και για ενήλικες. Αποτελεί καλή πηγή φυσικών πολυακόρεστων ωμέγα-3 λιπαρών οξέων σε μορφή τριγλυκεριδίων. Τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα αποτελούν από τα πιο μελετημένα συστατικά της τροφής. Τα πιο γνωστά είναι το EPA (εικοσιπεντανοϊκό οξύ) και το DHA (δοκοσαεξανοϊκό οξύ) τα έχουν πολλές ωφέλιμες δράσεις για την υγεία της όρασης, του εγκεφάλου και της καρδιάς. Επιπλέον, αποτελεί πηγή λιποδιαλυτών βιταμινών, όπως η βιταμίνη Α, η Ε και η D.

Διαφορές μουρουνέλαιου και ιχθυελαίων

Το μουρουνέλαιο διαφέρει από τα ιχθυέλαια στην προέλευση αλλά και στη σύνθεση του ελαίου. Τα ιχθυέλαια παράγονται από τον ιστό κυρίως ψαριών όπως είναι ο καρχαρίας, ο σολωμός ή ο τόνος ενώ το μουρουνέλαιο από το συκώτι της μουρούνας.

Παρόλο που και τα δύο είδη ελαίων θεωρούνται καλές πηγές ωμέγα 3 λιπαρών οξέων, το μουρουνέλαιο έχει σχετικά μικρότερη συγκέντρωση των παραπάνω ωφέλιμων λιπαρών σε σχέση με τα ιχθυέλαια. Ωστόσο, λόγω του ότι προέρχεται από το συκώτι, είναι πλούσιο στις λιποδιαλυτές βιταμίνες Α και D, που δεν υπάρχουν στα κοινά ιχθυέλαια. Επιπλέον χάρη στη βιταμίνη Ε που περιέχει, και που είναι μια αντιοξειδωτική βιταμίνη, τα ευαίσθητα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα που περιέχει το μουρουνέλαιο προστατεύονται από την οξείδωση.

Μουρουνέλαιο & ιδιότητες

Οι κυριότερες ιδιότητες του μουρουνέλαιου αποδίδονται στη περιεκτικότητά του σε ωμέγα 3 λιπαρά οξέα σε συνδυασμό με τις λιποδιαλυτές βιταμίνες A, D, E.

• Καρδιαγγειακή προστασία
• Οστική υγεία
• Υγεία όρασης
• Διάθεση και πνευματική υγεία
• Αντιφλεγμονώδης δράση

Ωμέγα 3 και καρδιαγγειακή προστασία

Το μουρουνέλαιο έχει πολλές προστατευτικές δράσεις στην καρδιά και στα αγγεία. Μελέτες έδειξαν ότι τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα που περιέχει, μπορούν να μειώσουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο και τον κίνδυνο αθηροσκλήρωσης, και να βελτιώσουν τη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων. Το όφελος αποδίδεται στο ότι μειώνουν τα επίπεδα της κακής χοληστερόλης (LDL) και των τριγλυκεριδίων ορού, ενώ παράλληλα βοηθούν στην αύξηση της καλής χοληστερόλης (HDL).

Μουρουνέλαιο & αρτηριακή πίεση

Τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα έχουν την ιδιότητα να δρουν στα αγγεία. Ως αποτέλεσμα πολλές μελέτες έδειξαν, ότι μπορούν να μειώσουν τόσο τη συστολική (μεγάλη) όσο και τη διαστολική (μικρή) αρτηριακή πίεση.

Αντιφλεγμονώδης δράση

Το EPA αποτελεί πρόδρομο μόριο των προσταγλανδινών, ορμόνες που εμπλέκονται σε φλεγμονώδεις αντιδράσεις του οργανισμού. Η συμπληρωματική χρήση ωμέγα 3 λιπαρών οξέων έχει φανεί ότι βοηθά στη μείωση των φλεγμονών και κατ’ επέκταση στη μείωση του πόνου.

Υγεία ματιών και δέρματος

Η βιταμίνη Α συμμετέχει στην υγιή και καλή όραση. Έλλειψη της βιταμίνης οδηγεί σε μειωμένη ικανότητα όρασης, ιδιαίτερα τη νύχτα, ενώ η επαρκής λήψη προλαμβάνει ή καθυστερεί την εμφάνιση εκφυλιστικών παθήσεων των ματιών. Τόσο η βιταμίνη Α όσο και τα λιπαρά οξέα βελτιώνουν την υγεία του δέρματος και την όραση, στο σύνολο. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι το μουρουνέλαιο συμβάλει στην ταχύτερη ανακούφιση των συμπτωμάτων δερματικών παθήσεων όπως είναι το έκζεμα.

Μουρουνέλαιο, πνευματική λειτουργία και διάθεση

Το DHA αποτελεί πολύ σημαντικό στοιχείο για την υγιή ανάπτυξη και λειτουργία τόσο του εγκεφάλου όσο και του νευρικού συστήματος στην παιδική ηλικία.

Πολλές μελέτες έδειξαν πως καταστάσεις που σχετίζονται με την εγκεφαλική λειτουργία των ενηλίκων προχωρημένης ηλικίας, όπως είναι η άνοια, η πνευματική και νοητική έκπτωση ακόμη και η νόσος Alzheimer σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με την πρόσληψη των ωμέγα λιπαρών οξέων.

Επιπλέον της νοητικής εκγρήγορσης, υπάρχουν πολλές αναφορές που συνδέουν την πρόσληψη ωμέγα 3 λιπαρών οξέων με την κατάθλιψη και τη διάθεση, αναδεικνύοντας τα πολλαπλά οφέλη των απαραίτητων λιπαρών οξέων.

Οστική ανάπτυξη, μυοσκελετικό και αρθρώσεις

Η βιταμίνη D αποτελεί μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που συμμετέχει στο μεταβολισμό του ασβεστίου και την υγιή ανάπτυξη και διατήρηση των οστών. Καθώς ο σύγχρονος τρόπος ζωής δεν επιτρέπει την απαιτούμενη έκθεση στον ήλιο για να συντεθεί η απαραίτητη ποσότητα βιταμίνης D, το μουρουνέλαιο αποτελεί μια επιπλέον πηγή.

Όσον αφορά του ενήλικες, το μουρουνέλαιο βοηθά στη διατήρηση της οστικής υγείας και του μυοσκελετικού συστήματος συνολικά χάρη στα ωμέγα 3 λιπαρά και στη βιταμίνη D που περιέχει.

Παρενέργειες και αντενδείξεις

Παρενέργειες από τη λήψη μουρουνέλαιου και ωμέγα 3 λιπαρών οξέων μπορούν να εμφανιστούν μετά από κατανάλωση μεγάλων δόσεων (>3-4γρ./ημέρα) και τα πιο συνήθη συμπτώματα είναι γαστρεντερικού τύπου, όπως π.χ. η ναυτία.

Καθώς τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα εμπλέκονται στους μηχανισμούς πηκτικότητας του αίματος, η παράλληλη λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων και μουρουνέλαιου αντενδείκνυται. Επιπλέον, επειδή τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα επιδρούν στη αρτηριακή πίεση, προσοχή χρειάζεται με την παράλληλη λήψη αντι-υπερτασικής αγωγής ή συμπληρωμάτων που επιδρούν στην αρτηριακή πίεση. Για τους παραπάνω λόγους, καλό θα ήταν να αποφεύγεται η παράλληλη λήψη μουρουνέλαιο με ginkgo biloba και σκόρδο.

Η λήψη μουρουνέλαιου λόγω του περιεχομένου του σε βιταμίνη Α δεν ενδείκνυται κατά τη περίοδο της εγκυμοσύνης.

Όσον αφορά τα έλαια μεγάλων ψαριών και κατ΄επέκταση και του μουρουνέλαιου, παρατηρείται μεγάλη ανησυχία όσον αφορά τη συγκέντρωση σε βαρέα μέταλλα. Ωστόσο τα ψάρια που χρησιμοποιούνται τόσο για την παραγωγή του μουρουνέλαιου όσο και άλλων ιχθυελαίων περιέχουν μικρή συγκέντρωση βαρέων μετάλλων η οποία σε μεγάλο βαθμό, ανάλογα με τη διαδικασία απόσταξης που ακολουθείται, μπορεί έως και να μηδενιστεί.

Το μουρουνέλαιο παχαίνει;

Το μουρουνέλαιο είναι ένα λάδι και συνεπώς έχει θερμίδες όπως όλα τα έλαια στη φύση. Περιέχει κατά μέσο όρο 45 θερμίδες ανά 5 ml (1 κουταλάκι του γλυκού). Σε αυτή τη ποσότητα, όχι δεν παχαίνει. Στις κάψουλες με μουρουνέλαιο οι θερμίδες είναι αμελητέες και συνεπώς το συμπλήρωμα διατροφής σε αυτή τη μορφή δεν επηρεάζει και δεν αυξάνει τη θερμιδική πρόσληψη.

Μορφές μουρουνέλαιου

Στο εμπόριο το μουρουνέλαιο υπάρχει σε συμπληρώματα διατροφής σε μορφή ελαίου και σε κάψουλες (softcaps/softgels). Λόγω του ότι έχει μια έντονη και για τους περισσότερους δυσάρεστη μυρωδιά και γεύση, πολλά συμπληρώματα ενισχύονται με γεύσεις φρούτων για να είναι πιο εύληπτα. Υπάρχουν και οι μαλακές κάψουλες μασώμενες και μη, που διευκολύνουν σημαντικά τη λήψη του, ιδιαιτέρως από τα μικρά παιδιά.

Πότε το παίρνουμε και σε ποια δόση;

Δεν έχει οριστεί συνιστώμενη ημερήσια δοσολογία για το μουρουνέλαιο. Λόγω του ότι περιέχει και άλλα συστατικά εκτός των ωμέγα 3 συστήνεται να λαμβάνεται εκείνη η ημερήσια δόση κατά την οποία δεν υπερβαίνονται οι ανώτερες συνιστώμενες ημερήσιες προσλήψεις για τις βιταμίνες A, D, E που είναι 3000IU, 3000IU, 900IU και 10000IU, 4000IU, 1500IU για τα παιδιά και τους ενήλικες αντίστοιχα.  Οι περισσότεροι οργανισμοί υγείας και διατροφής συστήνουν ημερήσιες προσλήψεις των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων περίπου 1 γραμμαρίου την ημέρα με τα EPA και DHA να κυμαίνονται από 100-500 mg. Ως ανώτερη ημερήσια πρόσληψη έχουν οριστεί τα 3 γραμμάρια για τα ωμέγα -3.  Το μουρουνέλαιο συστήνεται να λαμβάνεται μαζί ή μετά το φαγητό για καλύτερη αφομοίωση.

Στο vita4you.gr μπορείτε μεγάλη ποικιλία σε μουρουνέλαια.

Βιβλιογραφία

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25325252